(ВИДЕО) Ја доби на суд, но сега државата не брза и реално да си врати голема парцела од спорна денационализација

Пред околу дваесет години, на неколку семејства во Скопје им доаѓаат луѓе на врата кои им велат дека набрзо мора да се иселат од домовите во кои живеат со децении претходно. Иако имаат куќи на конкретна локација, земјата под нив некако е вратена со денационализација како нивните домови да не постојат. А наследниците од денационализацијата веднаш ја продаваат земјата на инвеститор
По дваесет години поминати по судови, денационализацијата конечно е поништена. Земјиштето би требало да се врати на Република Северна Македонија, за да може да се уредат односите и со жителите, но и за да се направи евентуална нова денационализација на делот од парцелата кој реално може да се врати. Но, сега државата не брза да си го врати земјиштето во своја сопственост. Зошто? Погледнете го видеото





https://360stepeni.mk/video-go-dobi-na-sud-no-sega-drzhavata-ne-brza-i-realno-da-si-vrati-golema-partsela-od-sporna-denatsionalizatsija/

ВМРО ДПМНЕ во Карпош не дозволува изгласување на ДУП, а во Ѓорче итно донесен ДУП за 26-катница



Ретко кога Совет на било која општина закажува седница во сабота, освен ако не се работи за итна, вонредна седница. Советот на Општина Ѓорче Петров очигледно го смета за итно донесувањето на деталниот урбанистички план со кој се предвидува изградба на зграда со висина од 65 метри, односно согласно прописите за градба тоа би била 26-катница.

Зградата треба да се наоѓа во близина на кружниот тек на булеварот „Партизански одреди“ со улицата „Ацо Шопов“.

https://gradska.mk/vmro-dpmne-vo-karposh-ne-dozvoluva-izglasuv%d1%9ae-na-dup-a-vo-%d1%93orche-itno-donesen-dup-za-26-katnicza/

ОПШТИНА ЃОРЧЕ ПЕТРОВ НА ВОНРЕДНА СЕДНИЦА ДОНЕСЕ ПЛАН ЗА ГРАДЕЊЕ 31 ЗГРАДА ЗА 7.000 ЖИТЕЛИ И ИНДУСТРИСКИ КАПАЦИТЕТИ СПРОТИ ПАЗАРОТ



Спроти пазарот во населбата Ѓорче Петров ќе се гради 31 зграда, а највисоката ќе биде на 21 кат. Овие нови згради за над 7.000 нови жители се предвидени со Деталниот урбанистички план (ДУП) за градска четврт C3 16, кој Општина Ѓорче Петров го донесе на 15 февруари на вонредна седница.

Со планот се предвидува една 21-катница, една 18-катница, четири 16-катници, две 14-катници, шест 11-катници, седум 9-катници, една 6-катница и девет згради на пет ката. Зградите ќе се градат на просторот од кружниот тек кај Порта Влае кон гаражите на ЈСП „Скопје“, на границата на Општина Ѓорче Петров со Општина Карпош.

Како што велат од граѓанската иницијатива О2, за згради предвидена е вкупно изградена површина од 214 илјади метри квадратни, за големи трговски единици планирани се скоро 93 илјади метри квадратни, а скоро 64 илјади метри квадратни се предвидени за намена Г2 – лесна и незагадувачка индустрија. ДУП-от како што велат од О2, е во спротивност на Генералниот урбанистички план (ГУП).

„ГУП-от предвидува 3.750 максимален број на жители, а ДУП-от 7.244. Со ГУП-от максимално дозволена нето густина на населеност од 335 жители на хектар, додека со овој ДУП е 648 жители на хектар. Целиот опфат на ДУП-от е во втора заштитна зона на бунарското подрачје Нерези-Лепенец, каде меѓу другото е забранета изградба на нови индустриски комплекси кои во технолошките процеси користат опасни и штетни материи. Забранета е изградба на лесна индустрија, на згради и сè што може да ги загади подземните води, освен ако стручна експертиза докаже дека нема да има штетно влијание врз подземните води, со посебни услови, строги мерки на заштита. Наместо да се дислоцира постоечката индустрија во овој дел, да нема градби, да се заштити просторот, се планира и нова индустрија и еден тон згради“, велат од граѓанската иницијатива О2.

За ДУП-от одобрение дало и Министерство за животна средина и просторно планирање. Како што велат од О2, заменичката-министерка од ДОМ Христина Оџаклиеска го потпишува одобрението.

Првата јавна анкета за овој ДУП е во ноември 2020, кога градоначалник е Александар Наумоски од СДСМ. Потоа повторна има во ек на годишните одмори во август 2021, па веднаш потоа уште една во септември 2021, пред локалните избори, но ДУП-от не успева да го донесе пред да си замине. Последната, четврта јавна анкета е крај на ноември и почеток на декември 2022, кога градоначалник е сегашниот Александар Стојкоски од ВМРО-ДПМНЕ.

„За ДУП-от и СДСМ и ВМРО-ДПМНЕ се залагаа да се донесе. Додека беа во опозиција ВМРО-ДПМНЕ беа против носење на ДУП-от, против бетонизација, а сега си го изгласаа без око да им трепне на вонредна седница. СДСМ тогаш беа за носење на ДУП-от, а сега не знаеме како гласале“, додаваат од О2.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/opshtina-gorche-petrov-na-vonredna-sednitsa-donese-plan-za-gradene-na-31-zgrada-za-7-000-zhiteli-i-industriski-kapatsiteti-sproti-pazarot/

УСТАВНИОТ СУД УКИНА ДУП ЗА ВЕЛЕС КОЈ ПРЕДВИДУВА 9-КАТНИЦА НА МЕСТОТО НА СТАРИОТ ТЕАТАР, ГРАЃАНИТЕ БАРААТ ТАМУ ДА СЕ ИЗГРАДИ ПАРК



Уставниот суд ја укина Одлуката за донесување на Детален урбанистички план за дел Општина Велес на левата страна од Велес. Со ова е прифатена иницијативата поднесена од страна на граѓани, кои живеат во тој дел на градот. Со промената на ДУП-от, помеѓу другото се предвидуваше изградба на покриен градски пазар, но и изградба на зграда за домување на просторот од некогашниот стар театар, која би била деветокатница. Во образоложението за одлуката, Уставниот суд објасни дека не е почитувана постапката.

„Во конкретниот случај од увидот во доставената документација неспорно произлегува дека заинтересиран граѓанин учествувал на јавната анкета во постапката за донесување на оспорената одлука на начин што поднел анкетен лист во кој истакнува забелешки по однос на предлог ДУП за дел од УБ 32 во УЕ IV и дел од УБ 47 во УЕ IX, Општина Велес. Од доставениот Извештај УП бр.1310-01 од 02.03.2020 година произлегува дека забелешката по анкетниот лист не е прифатена, но доказ за писмено известување на лицето чии забелешки биле прифатени или пак одбиени по анкетниот лист во смисла на член 35 став 12 од Законот од страна на доносителот не е доставен. Оттаму, цениме дека е направена повреда на наведената одредба, како и на член 8 став 1 алинеи 3, 9 и 10 и член 51 од Уставот“, пишува во одлуката на Уставен суд.

Граѓаните кои живеат во околината на стариот театар, по најавите за започнувањето на уривањето на објектот од стариот театар, реагираа дека тука нема не треба да се гради зграда на 9 ката, туку е потребен парк и зеленило. Токму тоа го пишале и при постапката на донесувањето на ДУП која е започната зимата 2020 година а донесен е на 12 јуни 2020 година. Доставената забелешка од граѓани, по анкетниот лист до локалната власт Општина Велес не ја прифатила, но за истата нема документација дека е вратена до засегнатата странка, граѓанинот кој реагирал. Постапката за промена на ДУП започнала со јавна анкета по Предлог ДУП за дел од УБ 32 ВО УЕ 4 и ДЕЛ ОД УБ 47 ВО УЕ 9 како и јавна презентација одржана на ден 05.02.2020 година, во просториите на Општина Велес.

Во овој период доставен бил еден анкетен лист со забелешки, кои не биле прифатени од страна на Комисијата за изготвување на извештај. Забелешките по организираните две јавни презентации и јавни анкети, локалната власт објаснува дека не биле прифатени бидејќи не биле поткрепени со доволно аргументи. Претходно била организирана првата јавна презентација одржана на 16.05.2016 година во просториите на Општина Велес и јавна анкета по Предлог ДУП организирана во периодот од 06.05 до 20.05 2016 година. По истекот на рокот за неа, до Комисијата не бил доставен ниту еден анкетен лист со писмена забелешка.

Отфрлањето на ДУП-от поради непочитување на законската регулатива, отвори жестока расправа на седницата на Советот на Општина Велес. Советничката од СДСМ Пандорка Прличкова побара одговорност, со име и презиме, за трошоците од 550 илјади денари за рушењето на зградата на стариот театар, за архитектите и градежните инженери вклучени во донесувањето на ДУП. На ова реплицираше Драган Димевски од ПОДЕМ, од коалицијата на ВМРО-ДПМНЕ, кој констатираше дека ДУП-от е донесен 2020 година, кога токму советничката Прличкова, заедно со нејзините колеги од тогашната власт на локaлно ниво СДСМ го донеле планот. Во дискусијата се јави и градоначалникот Марко Колев, кој изнесе податок кој беше малку познат.

„Фактите за овој предмет се дека овој ДУП е донесен врз основа на ГУП донесен во периодот 2007-2009, кога градоначалник бил Аце Коцевски, избришана е зградата на театарот и впишана е висококатница“, кажа Колев.

Одлуката на Уставен суд е конечна. Доколку сака да се промени ДУП, потребно е да се смени ГУП.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/ustavniot-sud-ukina-dup-za-veles-koj-predviduva-9-katnitsa-na-mestoto-na-stariot-teatar-graganite-baraat-tamu-da-se-izgradi-park/

Дали урбанистичките планови со новиот закон ќе се откочат или ќе дојде до градежно дивеење?

Околу 600 урбанистички планови се заглавени во постапка со што е доведено во прашање нивното донесување и реализацијата на капитални инвестиции, соопшти денеска Министерството за транспорт. Токму измените на Законот за урбанистичко планирање, како што информира, се предлагаат за надминување на ваквата состојба.

Измените, наведува Министерството за транспорт, се исклучиво во интерес на граѓаните и општините – за поефикасна реализација на капитални проекти и придвижување на економијата во целина. Ќе ја олеснат изградбата на училишта, градинки, болници, амбуланти и катни гаражи преку поедноставување на постапките за донесување урбанистички планови.

„Поради бројните проблеми со кои се соочуваа граѓаните и општините при носењето урбанистички планови каде што јавниот интерес беше подеднакво третиран со приватниот интерес и често пати беше заложник на приватните интереси, со измените на Законот за прв пат во државава, јавниот интерес го ставаме во прв план.

Основна цел на измените е да се поедностават постапките во однос на донесување на урбанистичките планови наменети за изградба на објекти од јавен интерес односно за изградба на градинки, училишта, болници и останати објекти од социјална и здравствена заштита, како и катни гаражи со цел решавање на сообраќајниот хаос. Со донесувањето на овој закон ќе се поедностави постапката за реализација на капиталните проекти во државата, а општините ќе можат во целост да ги реализираат планираните развојни буџети, со што директно ќе се влијае врз локалниот економски развој“, истакнува Министерството.

„Исто така би сакале да потенцирме дека сосема погрешно во јавноста се интерпретира одредбата каде се вели дека се брише можноста да се донесе урбанистички план без согласност од Министерството за транспорт. Вистината е обратна. Се укинува правото ‘молчењето е одобрување’, а секое дивеење подлежи на најголеми казни за злоупотреба на службена должност“, нагласува Министерството.

Со измените ќе биде невозможно да се донесе план без согласност на Министерството за транспорт, исто така Министерството може да го враќа на доработка секој план се додека е потребно во секоја фаза од постапката. „Така се спречува дивеење“, потенцира Министерството.

Претходно, од O2 Иницијативата обвинија дека повторно со исто сценарио се прави обид да се изгласаат штетни измени во Законот за урбанистичко планирање.

„Закон со толкав импакт се менува фреквентно поради актуелната потреба, а не се става на здрава основа, осмислен и усогласен со сите други актуелни, па и планирани закони со кои се преклопува.

Еве ги издвоените измени во Предлог-законот, па проценете самите:

▪️ Се предлага БРИШЕЊЕ на одредбата со која јасно е утврдено дека урбанистичките планови кои започнале по старите закони и не успеале да се завршат во рок од 4 години од стапување на сила на законот (18.02.2020), истите да продолжат по новиот закон. Со бришење на овој дел, ќе се овозможи стариот закон неограничено да се користи, наместо ДУПовите конечно да тераат по сегашниот закон.

▪️ Се планира да се ИЗБРИШЕ делот кој уредува ако нема согласнот од Министерство за транспорт, одлуката за носење на урбанистичкиот план да е ништовна и министерот за транспорт да донесе решение за забрана на применувањето на планот. Со бришење на овој дел ќе се овозможи носење на ДУП без согласност и потоа оди докажувај се пред Уставен суд со годинии, а во меѓувреме ќе си се гради и ќе си се гради по тој ДУП.

▪️ Се предлага БРИШЕЊЕ на одредбите поврзани со обврската за обезбедување на потврда за урбанистичка усогласеност, со објаснување дека во пракса оваа одредба не се применува поради неусогласност со актуелниот Закон за градење. Зошто тогаш Законот за градење не се измени, за да може да се спроведе оваа одредба?!

▪️ Се планира САМО со урбанистички проект да се реализираат катни гаражи за кои не е донесен детален урбанистички план“, наведувата од O2 Иницијатива.

Измените се ставени по скратена постапка на собраниска седница в понеделник, 12 август.

https://nezavisen.mk/ministerstvo-za-transport-i-o2-inicijativata-vo-klinch-za-urbanistichkite-planovi-kje-se-otkochat-ili-kje-nashtetat/

АКО СЕ ЗАБРАНУВА ГРАДЕЊЕ, ТРЕБА ТОА ДА ВАЖИ ЗА ЦЕЛО СКОПЈЕ, ВЕЛИ ГЕРАСИМОВСКИ ОТКАКО МИНИСТЕРОТ НИКОЛОСКИ ПРЕДЛОЖИ ВО ЦЕНТАР И КАРПОШ ДА НЕ СЕ ГРАДИ 20 ГОДИНИ

Ако се забранува градење, тоа треба да се направи во цело Скопје, а не само во Центар и Карпош, велат за САКАМДАКАЖАМ.МК од кабинетот на градоначалникот на Општина Центар, Горан Герасимовски.

Откако министерот за транспорт и врски Александар Николоски предложи да се донесат специјални закони за овие две општини со забрана за градење во следните 20 години, Герасимовски смета дека оваа идеја е лоша и неиздржана.

Како што велат од Општина Центар, според официјалните податоци од Државниот завод за статистика, Општина Центар не е прва, туку четврта општина по број на издадени дозволи за изминатите три години, што значи дека посочување на само две општини каде треба да се решава проблемот е погрешно и неиздржано.

„Какво било решение само за Центар или пак за две општини, како што сугерира министерот Николоски, не е добро решение. Ако се преземаат какви било мерки и нови решенија, треба да важат за сите општини на ниво на Град Скопје. Сметаме дека е потребно да се отвори дебата за тоа како да се унапреди урбанистичкото планирање и да се решат проблемите со кои се соочуваме. Како општина ќе дадеме поддршка само на издржано и сеопфатно решение кое вистински ќе ги реши проблемите. Но, тоа мора да оди преку јавна дебата, во која ќе ги вклучиме здруженијата кои се инволвирани во процесите и кои можат да бидат од помош, Архитектонскиот факултет и други“, велат од кабинетот на Герасимовски.

Оттаму додаваат дека мораториумот кој беше на сила во Општина Центар во мандатот на ексградоначалникот Саша Богдановиќ не даде решение, туку дополнително ги отежна работите. По неговото укинување од Уставниот суд, Општината се соочи со огромен наплив на барања за градење, што ги парализираше службите.

И градоначалникот на Општина Карпош, Стевчо Јакимовски, не се согласува со идејата на Николоски. Тој ни изјави дека побарал средба со Николоски за да се разговара за ова прашање и дека во однос на урбанизмот во Скопје, потребна е јавна дебата, во која ќе се вклучат сите страни за да се најдат решенија.

На комисиската расправа за Предлог-законот за измени и дополнувања на Законот за урбанистичко планирање, Николоски кажа дека во општините Центар и Карпош се случуваше и се случува урбанистички хаос.

„Стојам на располагање да донесеме специјални закони за двете општини на ист начин како што направивме за Охрид, да ставиме јасни критериуми по кои ќе се развиваат и да ставиме забрана за градење, да речеме, во следните 20 години. Но, тоа да не биде лабилен мораториум, како што направи Општина Центар, па имаше мораториум секаде освен за улицата Козара и за ‘Дајмонд’. Не гледам дека некој во јавноста реагираше што се кренаа четири кули од по 25 ката од страна на ‘Лимак‘, но се реагира за многу други работи. Со овие специјални закони ќе го ограничиме развојот таму, но не може поради две општини во кои се случувал хаос во изминатиот период да ја казнуваме целата држава. Остатокот од државата мора да се развива, народот ни се исели и не смееме да продолжиме да функционираме на тој начин“, рече Николоски на 13 август.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/ako-se-zabranuva-gradene-treba-toa-da-vazhi-za-tselo-skopje-veli-gerasimovski-otkako-ministerot-nikoloski-predlozhi-vo-tsentar-i-karposh-da-ne-se-gradi-20-godini/

Граѓаните против ДУП на Општина Гази Баба: Не сакаат во Ченто да се градат згради врз зеленило



Планот во изминатиот период беше на повторна јавна презентација и јавна анкета, а граѓаните преку социјалните мрежи се мобилизираа да поднесат што повеќе анкетни листови со забелешки, во обид да го спречат усвојувањето и спроведувањето на овој ДУП.

Три згради треба да се изградат во населбата Ченто, од кои едната на место на зеленило каде во моментов се наоѓа детско игралиште, доколку се усвои предложениот Детален урбанистички план Градска четврт С19, блок 7, на Општина Гази Баба.

Планот во изминатиот период беше на повторна јавна презентација и јавна анкета, а граѓаните преку социјалните мрежи се мобилизираа до крајниот рок, кој измина во петокот, да поднесат што повеќе анкетни листови со забелешки, во обид да го спречат спроведувањето на овој план.

Граѓаните се револтирани затоа што ДУП-от предвидува една маркичка за зграда на местото на „Дим маркет“ , втората зграда пак треба да се гради на зеленото тревно детско игралиште наспроти белата зграда каде што се наоѓа „Комерцијална банка“ и третата на ридот спроти најстарата зграда заобиколена со 40-тина дрвја и зеленило, до новото детско игралиште. Тие во објава на групата „Ѕид на општина Гази Баба“ апелираат до градоначалникот Бобан Стефковски да го спречи и да го тргне овој Детален урнбанистички план.

Засегната е целата населба, тука ќе биде хаос невиден, избришани се паркинг места за веќе постоечката зграда до најновото игралиште – реагира жителка на населбата и додава дека сите жители се вознемирани и револтирани и нема да дозволат негово спроведување.

Тие тврдат дека измената на ДУПот е наменска заради остварување на лични бизнис интереси, а дека дел од маркиците каде се нацртани нови згради, според јавно достапните информации на Агенцијата за катастар на недвижности, се сопственост на градежната фирма „Два брата градители”.

Станува збор за Предлог Детален урбанистички план кoj oпфаќа простор од 6.065 хектари што се простира во границите на четири улици и тоа северозападно по сервисната улица С1 (улица Среќко Пужалка), источно по собирна улица Маџари, југоисточно по градската магистрала улица Антон Попов или улица Методија Андонов Ченто и западно по сервисната улица С7.
Во планот се предвидени објекти за домување, комерцијални и деловни намени, како и објекти со намена за јавни институции, зеленило и рекреација и инфраструктура, но и сообраќајници.



Граѓаните на социјалните мрежи добија поддршка од активисти кои постојано се борат против прекумерната изградба и урбанистичкиот хаос во Скопје.

Еве ја познатата тактика, Анкети и Презентација на ДУП, овој пат во Гази Баба, во мирен дел од населбата се вцртале згради, две од нив на зелена површина, место Општина Гази Баба да се зафати со носење ДУП за Вардариште, решила да бетонизира детски игралишта. Замислете на место на мини шума од 40-тина дрвја зацртале зграда од П+5, на 200 метри уште една, а станови непродадени има и повеќе од доволно ама вака најлесно е. Срамота – реагира Невена Георгиевска од „Независни за Карпош – За заштита на Карпош“.

Во изминативе неколку години јавноста беше сведок на „битката“ на граѓани од повеќе делови на Скопје, кои со пополнување анкетни листови и со протести се обидуваа да си го зачуваат мирот во населбите наспроти обидите на локалните власти на тие простори да изградат згради зацртани во ДУП-ови. Граѓаните здружени во фејсбук групата „Борба за Влае“ засега успеваат да не се донесе ДУП-от за ова населба и да се спречи изградбата на нови објекти.

Протестираа и жителите на Личисче, против планот кој предвидуваше изградба на повеќе висококатници во населбата во која има индивидуални куќи. Донесувањето на планот не го спречија, но со своите заложби успеаја значително да го намалат бројот на маркички за згради во планот, откако тој повеќепати беше врачќан на јавна анкета, а Општина Аеродром направи напори да излезе во пресрет на дел од барањата на жителите.

Неизвесно е како ќе постапат советниците во Советот на Општина Гази Баба и градоначалникот Стефковски.

https://www.slobodenpecat.mk/gragjanite-protiv-dup-na-opshtina-gazi-baba-ne-sakaat-vo-chento-da-se-gradat-zgradi-vrz-zelenilo/

Звукот на Дебар Маало: Врева и бес(помош)



Металниот звук на чеканот како студен ветер продира низ ушите на минувачите, додека механичката дупчалка ја тресе земјата под нивните нозе. Масивната цевка од дупчалката се издигнува до балконите на соседната зграда, па продира низ влажната земја. По неколку мига, повторно се крева за да земе замав за следниот удар.

Вибрациите се пренесуваат на асфалтот и го мамат случајниот минувач дека телефонот му вибрира во џебот.

Неколку години откако се укина мораториумот за градба во скопски Центар, на радиус од половина километар во Дебар Маало избројавме 14 активни градилишта.

Прекумерната врева е една од еколошките причини за здравствени проблеми.

Светската здравствена организација (СЗО) предупредува дека долготрајната изложеност на преголема врева може да предизвика стрес или анксиозност, кардиоваскуларни заболувања, да го наруши спиењето и дури трајно да го оштети слухот.

„Многу е потценета бучавата и не се гледа како сериозен проблем“, коментира за БИРН, Сара Марковска, од невладината Центар за правни истражувања и анализи (ЦПИА), која го истражува проблемот со вревата од системски аспект.

„Додека за загадувањето на воздухот постои зголемена јавна свест, проблемот со бучавата останува на маргините.“

Некаде во Дебар Маало веќе се кренати карабини, а на други места зјаат дупки во исчекување на темели. Има и урнати стари куќи пред кои инвеститорите на табла го најавуваат новото здание. Секако, тоа е уште една зграда.

„Ова е лудило, на олку мал простор се градат толку многу згради во исто време. Снимајте, кажувајте оти ова е ненормално“, револтирано ни кажа постара скопјанка, која веќе 55 години живее во оваа населба.

Нејзината семејна куќа е веднаш крај кружниот тек во Дебар Маало. Покрај неколку градилишта, таму се сконцентрирани и поголем број кафулиња, во кои често нивните муштерии се забавуваат на гласна музика во ноќните часови.



Првично надлежни за бучавата, вели Марковска, се општинските инспектори за животна средина, вклучително и инспекторите на градот.

Иако според законот, општините треба да ја мониторираат бучавата и од градењето, без разлика дали некој пријавил, Општина Центар за приоритет ја смета вревата од угостителските објекти. Барем таков впечаток добивме од нивните општи одговори на нашите конкретни прашања.

„Општината мери бучава од стационарни извори на врева, како што е бучава од угостителска дејност, кафулиња и ресторани со гласна музика, како и од уреди за климатизација.“

„Прекршителите се казнуваат доколку измерените вредности ги надминуваат максимално дозволените вредности“, велат за БИРН.

Врева и прав од утринските часови

Наутро кога родителите ги оставаат децата во градинката „13 Ноември“ во Дебар Маало, улицата кај оваа установа често е веќе блокирана од камион или од друга машинерија.

Речиси секој работен ден, улицата е одвај проодна и непријатни звуци ечат кај градинката до моментот кога нивните родители ги земаат.

„Почнуваат со работа уште во 8 часот наутро. Нè мрднаа“, ни се пожали келнер од кафуле во близина на градинката.

Оваа врева не прекинува дури и во периодот кога децата би требало да спијат. Според Законот за заштита од бучава, образовните и здравствените установи се сметаат за објекти од прв степен и се третираат како поприоритетни од резидентните згради.

„Околу болници, училишта и градинки, степенот на заштита треба да е уште поголем и треба да има понизок степен на бучава. Ама факт е дека кај нас тоа не се гледа така“, вели Марковска.

Општина Центар информира дека кај градинката „нема вршено мерење бидејќи за неа нема иницијатива за вршење инспекциски надзор

Меѓутоа, инспекторите не мора да чекаат пријава за да излезат на терен, туку тие имаат службена должност постојано да мониторираат. Општината има двајца овластени инспектори за заштита на животната средина.

Освен како пешаци, градилиштето спроти градинката го набљудувавме и од балконите на две староседелки.

Едната од нив сега е пензионирана професорка, која слободното време го поминува плетејќи. Од нејзината работна соба, која има поглед кон градилштето, за некоја година најверојатно ќе гледа директно во нечиј стан. Наместо жуборите од некогашниот маалски живот, таа слуша хилти, мешалки за бетон и довикувања на градежни работници.

Истата судбина ја има и 76-годишната Цвета, уште една староседелка, која во Дебар Маало живее уште од времето кога имала 22 години. Освен континуираната бучава, најмногу ја вознемирува тоа што зградата некогаш се тресе од копањето, а на ова посебно е чувствително нејзиното куче.

„Само куќи беа и сите се знаевме. Во дворовите растеше овошје, беревме грозје и се делеше низ цело маало. Имаше вегетација, а сега е бетонска џунгла“, се потсети таа.

Пасивна општина, ниска свест кај граѓаните

Според Државниот завод за статистика, минатата година, Општина Центар издала вкупно 92 одобренија за градење. А, според законот, општините, за да ги заштитат граѓаните од бучава, треба да внимават градилиштата да не се сконцентрирани на едно место.

Во критериумите за добивање дозвола за градење, фирмите треба да достават и план како ќе ги заштитат граѓаните од бучавата. А, доколку некоја фирма не се придржува до стандардите, може да интервенираат општинските инспектори.

„Инспекторите може да им наложат на градежниците да ги изменат часовите на работа, да набават нова опрема, да постават некаков пластичен ѕид што ќе ја апсорбира бучавата“, објасни правничката Марковска.

Иако општината предвидела буџет од 400.000 денари, од 2019 до 2025 година, за информирање на граѓаните за здравствените ефекти од зголеменото ниво на бучава, сепак во локалниот акциски еколошки план не се споменува бучавата од градењето.

Така што, свеста на граѓаните е сè уште ниска за овој проблем. Бучавата им пречи, но многумина не знаат дали и каде би можело да пријават.

Од Општина Центар велат дека во последниве години добиле само две пријави за прекумерна врева поврзана со градежни активности. Поплаките се однесувале на врева од градилишта во раните утрински часови.

Марковска од ЦСПИ смета дека лесно би можела да се подигне свеста со кампања, преку која општината би ги информирала граѓаните за своите права преку флаери, социјалните мрежи или медиумите.

Но, не е само неинформираноста. Марковска смета дека во некои случаи, проблем е и менталитетот.

„Ние сме таков народ што ќе зборуваме, ќе се жалиме, ама никој не пријавува. Попрво комшиите ќе реагираат кога соседот им дупчи со бормашина во зграда, тогаш ќе отидат да се караат.“

„Ама кога треба со инвеститор да се караме или кога треба да пријавуваме во општината, тогаш не го правиме тоа“, заклучи таа.

Враќајќи се од канцеларијата на невладината организација, каде што го водевме разговорот со Марковска, патот повторно нè водеше низ Дебар Маало.

Беше доцна попладне. По маалските улички сè уште се слушаше ехото на камионите и на багерите, кои баботеа во место, а пешаците ги заобиколуваа од црвените ознаки што предупредуваат дека се гради.

https://prizma.mk/zvukot-na-debar-maalo-vreva-i-bes-pomosh

Да не има некој информација за урбанистички план за Маџари? Ме интересира дали на местото на канта пазар/кванташки, е предвидено да се прават згради.

https://www.facebook.com/NezavisniZaKarpos