Јавна чистота

СКОПЈЕ ЗАТРУПАНО СО ОТПАДОЦИ

Ѓубрето од контејнерите расфрлано по улици

Полни ќесиња се фрлаат едно преку друго во контејнерите, а кога веќе нема место во нив, тоа се истура на тротоарите, па што од ветер што од минувачите, се развлекува насекаде

„Комунална хигиена“ е на пат да ја исправи неправдата што со години им ја нанесува на илјадници домаќинства што живеат во куќи со дворови, со тоа што сметките за ѓубрарина ќе ги пресметува според тежината на подигнатиот смет. Со години „Комунална“ ѓубрарината за куќите ја пресметуваше според квадратурата на станбената и на дворната површина, па оние што имаат големи дворови плаќаат високи сметки, без разлика колку ѓубре месечно произведуваат. На пример, домаќинство со куќа од 150 квадрати и двор од 500 квадрати месечно за ѓубрарина плаќа 770 денари, а домаќинство во стан од 80 квадрати добива сметка од 230 денари. Сегашната цена на ѓубрарината изнесува 2,85 денара за квадратен метар станбена површина и 0,6 денари по квадрат дворна површина. 

Од „Комунална“ велат дека се подготвуваат за новиот начин на наплата.

- Формирани се работни групи кои треба да го воспостават новиот систем на наплата според килограм смет - вели Катерина Лаова, портпаролка на градското комунално претпријатие.

Од Градот Скопје велат дека ова е иницијатива на скопскиот градоначалник Коце Трајановски и дека идејата за промена на начинот на наплата веќе се разработува.

- Кога комплетно ќе се подготви, таквата одлука ќе биде усвоена од Управниот одбор на претпријатието, по што ќе биде ставена на дневен ред на Советот. Потоа ќе почне пресметката и наплатата на ѓубрарината по новата методологија - велат во одделението за односи со јавноста во Градот, без да прецизираат кога скопјани да очекуваат дека ќе платат онолку колку што „ќе потрошат“.

Според сознанијата на градските власти, ѓубрарината во сите главни градови на земјите од поранешна Југославија се наплаќа според квадратура на станбена површина, а Љубљана сега воведува нова методологија за наплата според подигната количина на смет.

Скопјани реагираат дека услугата на јавното претпријатие ни малку не соодветствува на цената што ја плаќаат, особено во изминатата година.

- Срамота е да плаќам речиси 1.000 денари месечно за собирање на сметот, а комуналците три недели не дошле. Како може да бараат да плаќаме, а тие да не ги извршуваат своите обврски кон нас? И зошто јас ако произведувам десет килограми ѓубре месечно да платам тројно повеќе од некој што ќе направи повеќе ѓубре од мене, а живее во стан - реагира П.С. жител на Скопје.

Од „Комунална хигиена“ велат дека сегашниот начин на наплата е законски.

- Во Законот за управувањето со отпадот се дадени три варијанти за определување на висината на цената за собирање и за транспортирање на комуналниот смет. Таа може да се утврдува според квадратни метри површина или според зафатнината или тежината на ѓубрето. А од друга страна пак, според Законот за комуналните дејности, висината на цената се определува само според квадратни метри површина. Начинот како ќе се наплатува го одреди Советот на Град Скопје со одлука - вели Лаова.

Градоначалникот Трајановски уште на почетокот на мандатот најави дека хигиената во градот ќе ја подобри со воведување канти кај индивидуалните станбени објекти и со нов начин на наплата, според тежината на сметот од секое домаќинство. Тогаш тој истакна дека воведувањето на оваа новина е резултат токму на тоа што голем број граѓани се жалат на одлуката на Советот за наплатата според квадратура, бидејќи тоа е прескапо за нив. Трајановски образложи дека неговата идеја е пресметката да се врши по подигната канта, односно според тежината на собраниот смет. Секое домаќинство ќе треба да купи 120-литарска канта, односно нив на почетокот ќе ги плати „Комунална хигиена“, а потоа граѓаните ќе ги отплаќаат со ѓубрарината. На тој начин ќе се намали потребата од контејнери, а ќе се изврши и нова организација во „Комунална хигиена“.

Оваа идеја, според Лаова, е веќе реалност во Лисабон, Португалија.

- Таму цената на ѓубрарина се пресметува според волуменот, односно според килограмите на произведен смет. Со таа разлика што таму граѓаните имаат канти со зафатнина од 240 литри - вели Лаова.

Анела Петрова
http://www.dnevnik.com.mk/?itemID=76D33E96FEFA2D49ADE96B4AF795CBB1&arc=1

По улиците во Скопје-Север одамна „не заиграла“ метла

Комуналците признаваат дека локалните и сервисните улици ги чистат еднаш месечно

Снежана Калабакова


Во населбата Скопје-Север комуналците редовно ги празнат само контејнерите, а кога последен пат влегле да ги исчистат со метла сервисните улици е тешко да се претпостави. Помеѓу станбените згради, по патеките од павер-елементи, тргнувајќи од улицата „Ѓоце Стојчевски“ или „Христо Талевски“ кон „Боро Менков“, може да се забележат десетина купишта суви лисје, а врз нив разновиден отпад од пластични шишиња, картонски амбалажи, најлонски ќесиња и сето она што стигнале да го остават несовесните граѓани. По една таква патека што води од една до друга станбена зграда, може да се видат десетина такви диви мини-депонии. Луѓето со лоши навики оставаат парчиња од мебел и бела техника покрај контејнерите.

Но, колку што граѓаните валкаат, се чини, уште помалку чистат комуналците. Можеби и не се доволно екипирани за да исчистат колку што ќе извалкаат несовесните жители. Штом се влезе во населбата, сликата потсетува на оние денови кога по силни ветришта, ѓубре и најлонски ќеси висат по дрвја. Улиците се преполни со најразновиден отпад, кој многу често ги затнува атмосферските шахти. Жителите велат дека последен пат било чисто кога снегот го покрил ѓубрето. По уличките во Скопје-Север комуналците ретко се гледаат.

„Не е доволно да се чисти само два-три пати годишно, бидејќи и оваа населба е градска и се наоѓа на само три-четири километри од центарот.

Ѓубрето не треба да биде по улиците, туку во контејнерите и во кошниците што треба да ги има како и во секоја урбана населба“, вели Василија Ивкова, жителка на населбата Скопје-Север.

Снежана Клинчарова, одговорна за информирање во Општина Бутел, објасни дека со ангажманот на 40 сезонски работници, хигиената била на повисоко ниво, а тоа го констатирале и граѓаните. Според неа, Општината нема пари да ангажира приватна комунална служба, но доколку граѓаните достават писмено барање, може да побара комуналците да исчистат таму каде што е најпотребно.

„Чистиме три категории улици: главни, сервисни и станбени, а сето тоа значи дека треба да се исчистат пет милиони квадратни метри. Локалните и сервисни улици ги чистиме еднаш месечно. Лисјето треба да ги подигнат вработените од ЈП ’Паркови и зеленило‘, а не ние заедно ѓубрето. Во расчистувањето на населбите доста ни помогнаа сезонските работници што ги ангажираа општините. Штом заврши нивниот ангажман, веднаш се забележува дека недостасува работна рака“, вели Катерина Лаова, портпаролка на ЈП „Комунална хигиена“.

За јавна чистота казнети само граѓаните

Надлежните државни органи досега не ги казниле општините затоа што не обезбедиле соодветни услови за спроведување на Законот за јавната чистота, односно не поставиле садови за отпад на јавните површини и не изградиле јавни тоалети

Надлежните ги казнуваат граѓаните што не го почитуваат Законот за јавната чистота, а воопшто не ги чепкаат општините кои, иако се законски обврзани, досега не обезбедија соодветни услови за спроведување на овој закон. Општините и Градот Скопје се должни да обезбедат садови за фрлање отпадоци на јавните површини и на отворените простори пред јавните објекти, како и доволен број јавни санитарни јазли.

Инспекторите и полицијата лани секојдневно со глоба од 50 евра ги казнуваа граѓаните за фрлање отпушоци од цигари и други отпадоци, а имаше примери кога беа казнети и оние на кои случајно им паднале трошки од појадокот или компирчиња од хамбургерите. Надлежните државни органи освен граѓаните, треба да ги казнат и општините оти не го завршиле својот дел од обврските предвидени со законот, а казните за надлежните општински служби се движат од 300 до 600 евра. Но, досега не сме слушнале дека државната управа казнила орган на локалната самоуправа, односно Законот за јавната чистота на својот грб го почувствуваа само граѓаните.

Од СВР Скопје велат дека во 2009 година се констатирани 10.799 прекршоци на самото место.

- Од нив се подготвени 3.852 записници за општокорисна работа и издадени се 378 платни налози со кои граѓаните ја платиле казната. Воедно подготвени се 10.959 записници за покренување на прекршочна постапка против сторители кои што не ја платиле казната во определениот рок ниту пак прифатиле општокорисна работа, а меѓу нив има и прелеани од предминатата година - вели Лиза Бендевска, портпарол во СВР Скопје.

Иако Законот за јавна чистота е донесен во 2008 година, општините и Градот Скопје дури сега „се будат“ и почнуваат да ги исполнуваат обврските. Од Градот информираат дека е во тек јавна набавка на корпи за отпадоци.

- Градот распишува јавна набавка на корпи, со што ќе ги подобри условите за целосно почитување на Законот, како и на Одлуката за комунален ред. ќе набавиме нови корпи за отпадоци во парковите, урбаните зони, како и корпи што се монтираат на бандерите. Бројот дополнително ќе се утврди со самата набавка - велат од Одделението за односи со јавноста во Градот.

Одговорноста за обезбедување соодветен број употребливи јавни тоалети, градските власти ја префрлаат на општините.

- Прашањето за санитарните јазли е регулирано со Законот за град Скопје, каде е пропишано дека општините се надлежни за изградба и одржување на јавните тоалети - децидни се во Градот.

Од друга страна, во Законот за јавна чистота јасно е пропишано дека за вршење на работите општините и Градот Скопје меѓудругото треба да обезбедат и јавни санитарни јазли.

И скопските општини образлагаат дека е во тек акција за поставување на корпи за отпадоци и дека обезбедуваат соодветни услови за спроведување на Законот.

Во Центар велат дека лани набавиле и поставиле 200 нови корпи за отпадоци, од кои дел се со пепелници.

- Исто така Општината изврши репарирање на постојните канти во парковите и на зелените површини. Оваа година ќе поставиме 200 нови корпи, од кои дел, исто така, ќе има пепелници - вели Јовица Ацковски, портпарол во Центар.

Во врска со тоалетите, од Општина Центар велат дека немаат јавни вециња во нивна надлежност, а за оние што постојат одговорен е Градот. Во оваа општина комуналните инспектори изрекле само 15 казни и 40 опомени за непочитување на Законот, од кои најголем дел се за неотстранување хаварисани возила од јавни прометни површини, неправилно одводнување атмосферска вода, казни за диви продавачи и за градежни фирми што немаат шахта за миење на камионите пред излез од градилиште и за несоодветно исфрлен шут.

Од Општината Кисела Вода велат дека обезбедуваат оптимални услови од технички аспект за спроведување на Законот.

- Лани поставивме 100 нови корпи за отпадоци и дополнителни 35 кои беа донација од стопанските субјекти на наша територија. Годинава ќе поставиме уште 100 канти, за што ќе бидат издвоени 500.000 денари - вели Марјан Спасески, портпарол во Кисела Вода.

Од стапувањето во сила на Законот до крајот на 2009 година, Општина Кисела Вода казнила вкупно 272 граѓани, од кои 162 лица извршиле општокорисна работа, а 110 платиле мандатна казна. Годинава општинските инспекциски служби се ревносни, па од 1 јануари досега казниле 150 физички лица и едно правно лице, кое платило 3.000 евра поради оставање градежен шут на несоодветно место.

Во Општината Бутел велат дека имаат канти за отпадоци на сите јавни површини, но дека проблем е тоа што несовесни граѓани ги полнат со кеси со домашен смет. Општината лани поставила 150 канти, а годинава ќе постави уште 200.

- Во врска со јавните тоалети, Општина Бутел нема потреба од нив, бидејќи, пред се', е општина со индивидуално домување, а јавните институции на наша територија имаат сопствени тоалети. Јавен тоалет има само на пазарчето во Бутел 1, во чија близина е и трговскиот центар - вели потпаролката Снежана Клинчарова.

Инспекторите од Бутел лани казниле 85 лица, а во последниве две недели се изречни 10 казни.

И во Чаир велат дека работеле за подобро спроведување на Законот, односно лани поставиле рекордни 2.000 канти за отпадоци. Ниту во оваа општина нема јавни тоалети, освен оние на Бит-пазар, ниту надлежните размислуваат за нивна изградба. Во Чаир лани биле казнети 30 граѓани, од кои поголем дел биле упатени на општокорисна работа.

Во Ѓорче Петров, каде што лани биле казнети 70 граѓани, сметаат дека имаат доволно канти, кои се поставени во училишните дворови и на сите главни улици. Во Гази Баба велат дека ќе ги постават таму каде што е потребно, а проблемот со јавни тоалети го решаваат со поставување монтажни вециња кога организираат манифестации.

Се гради игралиште, Аеродром го покри кал

Фирмата „Конструктор“, која ги гради спортските терени во Општина Аеродром кај салата МЗТ, деновиве избегна казна од 4.000 евра во денарска противвредност зашто целиот булевар АВНОЈ го извалка со кал од градилиштето. Градските комунални инспектори што направиле увид на местото решиле наместо парична казна, како што предвидува Законот за јавната чистота, сопствениците на фирмата само да ги опоменат повеќе да не го валкаат булеварот.

Покрај салата МЗТ се гради големо фудбалско игралиште чии инвеститори се Владата и Агенцијата за млади и спорт. Според Законот за јавната чистота, инвеститорот и изведувачите на градба се должни да внимаваат и да не ја валкаат околината, односно да ги измијат тркалата на камионите со шмрк пред да излезат од градилиштето. Правилниците за градба предвидуваат можност градежните инспектори и да го затворат градилиштето ако инвеститорите и изведувачите не почитуваат барем една од точките со кои се гарантира безбедноста на минувачите и на работниците и хигиената на градилиштето и неговата околина.

Но, камионите на „Конструктор“ не ги почитуваат законските одредби, па калта ја разнесуваа низ булеварот АВНОЈ, кој поради нив наликува на ораница.

- Комуналните инспектори ќе постапат според Законот за јавната чистота. Точно е дека при увидот булеварот беше извалкан со кал, но изведувачите поминаа само со опомена - велат во одделението за односи со јавност во Градот Скопје.

Граѓаните се незадоволни што градските и општинските инспекциски служби не презеле мерки да се спречи нередот на улиците.

- Ова не е првпат по улиците и по булеварите во Аеродром да газиме во кал. Не е важно кој стои зад изградбата на објектот, важно е да се внимава на околината. Уште полош пример е што зад изградбата на игралиштето стојат Владата и Општината Аеродром. Па тие како клучни фактори за здраво општество треба да покажат дека законите важат еднакво за сите. Секој ден се рекреирам по Кејот на Вардар, но сега за да стасам дотаму мора да поминам низ калта до колена, што ја донесоа камионите. Не знам, зарем овој неред не им пречи на оние што градат, зарем тие не гледаат дека не може да се помине - вели Јонче Милевски од Аеродром.

Градоначалникот на Аеродром, Ивица Коневски, изјави дека и Општината овој пат само ќе го опомене изведувачот, а ако тој и понатаму не го почитува законот и валка наоколу, ќе се соочи со парични казни.

Пред еден месец Општината и Владата крај Кејот на Вардар почнаа да градат фудбалско игралиште. Покрај ова игралиште, Општината по должината на Кејот планира изградба на спортски комплекс, за кој ќе бидат неопходни поголеми градежни зафати.

И селата ќе видат ѓубраџии

Јавното претпријатие „Комунална хигиена“ од втората половина на годинава ќе го собира ѓубрето и во руралните средини што влегуваат во границите на Градот Скопје. Според директорот Ракип Дочи, тоа ќе може да се постигне со новите комунални возила.

Несобирањето на ѓубрето од селата е голем комунален проблем за Скопје. Поради недостиг од организирано собирање на сметот, граѓаните се снаоѓаат како умеат, па оние совесните ѓубрето го носат до населбите и го фрлаат во контејнери, а другите го товараат во приколки и го истураат покрај речните брегови, на ливадите и покрај патиштата.

- Нашата дејност ќе се проширува во селата што се надвор од границите на Генералниот урбанистички план. Вакви рурални средини имаат седум скопски општини, со исклучок на Центар и Чаир - изјави вчера Дочи.

„Комунална хигиена“ веќе има четири нови возила кои се ставени во функција пред два месеца, петтото пристигнало ден пред Нова година, а денеска треба да пристигне и шестото возило.

- Исто така Градот донесе одлука за набавка на уште 12 нови возила, кои треба да стигнат до крајот на мај. Шест од нив ќе бидат со капацитет од 20 кубни метри и ќе го собираат сметот од контејнерите со зафатнина од 1,1 кубен метар, како и од пластичните канти. Другите шест возила ќе бидат со капацитет од осум кубни метри и ќе служат за собирање на отпадот во тесните улички, кои досега не беа пристапни за големите специјални комунални возила - информира Дочи.

Тој најави и дека до крајот на годината во договор со Градот Скопје на кредит ќе бидат набавени уште 23 нови возила.

- Обезбедувањето на новите возила е предуслов Скопје да стане чист град. Тогаш ќе се работи во две наместо во три смени, а ќе може три пати неделно да се собира ѓубрето од пластичните канти. Дури тогаш ќе имаме право да ги предупредуваме граѓаните навремено да ги плаќаат сметките за ѓубрарина. Тоа не можеме да го направиме. Сега се собираат 400 до 800 тони комунален смет во текот на 24 часа, со 14, а понекогаш и со 10 возила, што е вистинско херојство. Поради недостиг на возила, претпријатието работи во три смени, а се случува едно возило да не биде изгаснато 24 часа - нагласи Дочи.

Во 2009 година во Скопје комуналците собрале 123.000 тони отпад, кој е депониран во депонијата Дрисла. Просечно, месечно се собирале по 11.000 тони отпад.

Кај нас едно комунално возило го собира сметот од 80.000 жители, а во Загреб, на пример, кој има 800.000 илјади жители, комуналниот отпад го собираат над 100 специјални комунални возила. Возниот парк на „Комунална хигиена“ се состои од 126 возила, вклучувајќи ги и метлачките и цистерните, како и возилата за чистење снег.

Анела Петрова