Вандализам и примитивизам

РЕЦИКЛИРАЊЕТО СО РЕКОРДЕН ПОРАСТ ГОДИНАВА

Крадците на железо прават штети од милиони евра

Се крадат железнички пруги, делови од трафостаници, мостови, а штетите се неколкупати поголеми од ќарот на крадците

Повеќе милиони евра е штетата што ја предизвикуваат крадците на железо во земјава. Најголеми штети трпат „Македонски железници“, ЕВН-Македонија, „Телеком“, „Македонија пат“, „Водовод и канализација“ и други претпријатија чија инфраструктура секојдневно е цел на собирачите на железо. Дека тие масовно и често нелегално собираат железни предмети сведочи податокот од Заводот за статистика дека во јули годинава секторот рециклирање бележи пораст од рекордни 10.042 отсто во однос на лани. Овој пораст најмногу се должи на тоа што Владата ја повлече забраната за откуп на старо железо.Цел на крадците се делови од железничките пруги, бакарни жици од сигнализацијата за возовите, метални делови од трафостаници, шрафови од далекуводи, сообраќајни знаци, метални огради од мостови, капаци од шахти, жици од предаватели, делови од хидранти. Се крадат и бисти, надгробни споменици, црковни ѕвона, делови од метални огради, акумулатори, врати од лифтови. Најчесто материјалната штета што ја прават крадците е неколкупати поголема од ќарот од продаденото железо. А неретко го загрозуваат и животот на граѓаните.

Според процените на „Македонски железници“, поради кражбите на метални делови досега имале штета од повеќе од еден милион евра. Најчесто навечер исчезнувале делови од пруги и бакарни кабли од железничката сигнализација. Поради тоа многупати настануваат дефекти на рампите, со што се загрозува животот на луѓето што ја преминуваат пругата.Ако навреме не забележиме украден дел од пруга, може да излета воз полн со патници. Последиците ќе бидат страшни. Крадците не размислуваат за тоа. Важно им е да соберат што е можно повеќе железо. Ние се трудиме да ги санираме дефектите во најкраток можен рок, но понекогаш се многу големи - велат во „Македонски железници“. Само во последниот месец крадците ја оштетиле „ЕВН-Македонија“ за околу 5.000 евра. Пред нецел месец, во Радовиш биле украдени метални делови од трафостаница, поради што стотина потрошувачи една недела останале без струја. Дефектот бил толку голем што екипите на ЕВН, кои интензивно работеле на теренот, не можеле да завршат за седум дена. Слични кражби имало и во Прилеп и во Гостивар.

- Пред извесно време некој ги украл металните шрафови од столб на „Окта“, поради што столбот падна врз наш далновод под висок напон. Направена е штета од неколку илјади евра. Вакви кражби има често. Нестручни лица ги чепкаат трафостаниците и далноводите, со што и сопствените животи ги доведуваат во опасност. Може да настрадаат и наши работници, а неретко трпат и потрошувачите. Најчесто се краде навечер и тоа метални делови. Пријавуваме во полиција, но крадците тешко се наоѓаат - вели Златко Попоски, портпарол на ЕВН.Крадците оперираат и на патиштата низ земјава. Речиси нема патоказ на кој не му недостига дел, од сообраќајните знаци се останати само металните шипки, од семафорите се извадени шрафовите. Се крадат дури и делови од оградите на мостовите. И од „Македонски телеком“ потврдуваат дека се соочуваат со ваков проблем. Од нивната мрежа исчезнуваат бакарни жици и капаци од шахти, кои завршуваат во откупните центри. Цената на килограм железо во откупните складови е од осум до 15 денари, во зависност од дебелината. Во повеќето складови каде што се јавивме ни напоменаа дека не примаат железо за кое е очигледно дека е украдено. Сепак, малкумина ги пријавуваат луѓето што ќе им донесат сомнителни парчиња. Сопствениците на откупните складишта што имаат лиценци велат дека проблемите ги создаваат дивите откупувачи, на кои не им е важно дали граѓаните им носат дел од пруга или ограда од мост. Тие бараат инспекторите да вршат построги и поредовни контроли за да ги казнат тие што го прекршуваат законот.МВР не ги евидентира кражбите на железо особено зашто нема податоци колку овој проблем е присутен во државава и како надлежните институции се справуваат со него.

Даница Тунтевска

dnevnik

Дури и бетон се фрла во коритото на Вардар

Купови разновиден отпад на двете страни на коритото и на дното, на потегот од Вруток до Чегране

За пишување графити на јавни места законот предвидува мандатна казна од 50 евра. Младите луѓе, пак, кои цртањето графити го сметаат за израз на креативна уметност, а не за чкртаници што нанесуваат штета, од септември ќе добијат плато кај фонтаната и околу споменикот Гоце Делчев во Градски парк. - Просторот ќе биде уреден токму за овој вид изразување и замислен како стимул за уметничко изразување - вели Аљоша Шопар, од секторот за планирање и уредување на просторот на Град Скопје. Строгата законска забрана на ѕидовите низ градот да се цртаат графити и да се казнуваат сторителите, според предлагачите, треба да спречи нанесување материјална штета на објектите и нивно нагрдување, независно дали се работи за јавни установи, приватни куќи или за станбени објекти. Намерата на законскиот проект е да им се стави крај и на паролите со политичка, вулгарна и со непријателска содржина. Трошоците за чистење варираат во зависност од употребената боја и подлогата. Постојат хемиски методи, абразивни постапки, а цената за еден квадратен метар е од 50 евра до повеќе од 200 евра. - Спрејот што го употребуваат младите за цртање графити или пораки сега може да се отстрани со два слоја од специјалниот премаз „Синтерпак“ во бела боја, што чини поевтино од нова фасада. Но, зошто и тој непотребен трошок - прашува Христо Ивановски чија зграда е мета на љубители на графити. Според законот што треба да се донесе, казните за сторителите ќе ги пропишуваат специјално обучени комунални редари, униформирани полицајци и општински комунални инспектори. Ако прекршителот нема пари да ја плати казната во моментот кога е фатен на самото место, тоа ќе може да го направи на суд. Но, казната тогаш му се зголемува трипати. Во делот на санкциите дадена е можност на замена на изречената казна со најмалку едно деноноќие општокорисна работа што ќе ја одреди судот. Младите, пак, на кои графитите им лежат на срце, па дури и им се опсесија и начин на изразување, сметаат дека ова е неправедно. Саше П., на пример, кој студира графички дизајн и припаѓа на групата млади чиј вид на изразување се графитите, не сака ни да чуе да престане со неговото хоби, но ја поздравува идејата за соодветно место за нивно изразување, како и во секој голем европски град.