Аеродромци не ги отстрануваат „дивите“ легнати полицајци, другите се мислат

Најдоцна за два месеца градските власти сами ќе преземат акција. Се обиделе и пред три недели, но безуспешно

Градот има евидентирано 40 „диви“ легнати полицајци, најмногу во Гази Баба - 11

ДЕСПИНА ТРАЈКОВСКА

Само една од шесте општини од кои Градот пред еден месец побара да ги отстрани дивопоставените легнати полицајци досега одговори на барањето. Станува збор за Ѓорче Петров од каде што надлежните експресно реагираа и ги отстранија четирите безбедносни препреки. Во дводневна акција општинарите ги демонтираа „дивите“ полицајци поставени на улиците „4 Јули“ и „Лука Геров“. Другите прозвани општини, Аеродром, Гази Баба, Бутел, Чаир и Шуто Оризари се' уште не ги спровеле решенијата. Дел од нив имаат намера тоа да го сторат наскоро, некои пак категорично одбиваат послушност. Таков е случајот со општинарите од Аеродром кои немаат намера да го спроведат решението кое се однесува на девет диви пречки. Станува збор за четирите на булеварот „Трета македонска бригада“, по две на улиците „Фрањо Клуз“, „Февруарски поход“ и една на „Васко Карангелески“. Од Општината велат оти немаат намера да го спроведат решението. Категорични се дека нема потреба да се отстранува нешто што е од висок приоритет за безбедноста. Посочуваат дека тие се поставени согласно со пропишаните норми, односно дека целосно го имаат испочитувано Правилникот за технички и други мерки за забавување на сообраќајот. Сепак, не кажуваат дали за нив ги поседуваат и потребните одобренија. Токму обезбедување на документацијата е причина поради која Општина Бутел нема да ги отстрани седумте „диви“ легнати полицајци оти во меѓувреме тие станале легални. „Нема да ги отстраниме, бидејќи во меѓувреме ги добивме потребните одобренија“, велат од Општината.

Во Гази Баба, пак, каде што „дивите“ легнати полицајци се најбројни, вкупно 11, можно е наскоро нивно демонтирање доколку биде пробиен рокот за конечно обезбедување на документацијата. Градоначалникот Коце Трајановски вели дека голема е веројатноста општината сама да ги отстрани дивите пречки за да не се најде во ситуација во нивно име и на нивен трошок да го сторат тоа од Градот. Од Чаир и од Шуто Оризари вчера не беа во можност да изјават што и да е во врска со барањето на Градот.

Оттаму, пак, најавуваат дека најдоцна за два месеца ќе преземат акција за отстранување на сите „диви“ легнати полицајци кои општините не ги отстраниле, односно во меѓувреме не ги легализирале.

Инаку, Градот неодамна се обиде да преземе акција, но безуспешно. Имено, екипи на ЈП „Улици и патишта“ биле подготвени да интервенираат на терен, но поради необезбедена полициска асистенција, акција немало. Во меѓувреме, рекоа од ЈП, Градот им излезе во пресрет на општините, им остави простор најдоцна за два месеца да ја средат состојбата со забавувачите на брзина на градските сообраќајници.

Од „легнатите полицајци“ само неред

Пречките на коловозот предизвикуваат сообраќајни незгоди, дефекти на возилата, зголемена потрошувачка на гориво и зголемено загадување и ги забавуваат возилата за итна медицинска помош и на противпожарната служба

По скопските улици има 56 грпки или популарно наречени „легнати полицајци“, од кои само десетина се на вистинското место, обележени на правилен начин и поставени со одобрение од Министерството за транспорт и врски. Поради ваквата состојба учесниците на вчерашната дебата за средствата и методите за наменско смирување на сообраќајот побараа доследно почитување на правилникот за поставување на лежечките полицајци и на процедурата за нивно отстранување. На дебатата што ја организира Републичкиот совет за безбедност на сообраќајот на патишта, беше дискутирано за актуелната регулатива, за примери од практиката и за негативните последици од „легнатите полицајци“.

Учесниците истакнаа дека иако целта на овие грпки е да го забават сообраќајот, на местата каде што се неправилно поставени имаат сосема спротивен ефект. Тие предизвикуваат голем број сообраќајни незгоди и дефекти на возилата, како и отежнато движење на возилата за брза помош и на противпожарната служба.

Според Кузман Дамчевски, член на комисијата за следење и примена на научни достигнувања во безбедноста во сообраќајот во Скопје, изминативе години имаше зачестено поставување „легнати полицајци“.

- Градоначалниците во повеќе општини како да се натпреваруваа кој ќе постави повеќе пречки, пред се', поради безбедност на граѓаните, и притоа забораваа дека тие може да бидат поставени само со дозвола од Министерството за транспорт и врски, кое ја издава со предходна согласност од Министерството за внатрешни работи. Ова забавување на сообраќајот мора да се спроведе исклучиво според правилникот за сообраќајни знаци и опрема и сигнализација на патот. Иако имаат заштитна функција, тие не траба да се на места каде што ќе го спречат зимското одржување на улиците или јавниот превоз - истакна Дамчевски во своето излагање на собирот.

Марјан Копевски од Министерството за транспорт рече дека секоја година во сообраќајни незгоди се повредени 50.000 деца помали од 16 години, па поради тоа се оправдуваат средствата за забавување на сообраќајот, како што се „полицајците“.

- Тие се погодни за употреба во близина на училишта или градинките. Но, една од поважните критики за овој тип на забавувачи на возилата е нивниот негативен ефект врз возилата за итна помош. Од секој „легнат полицаец“ противпожарните возила во брзината губат од 3 до 5 секунди, а возилата на итна медицинска помош кои пренесуваат пациент забавуваат и до 10 секунди. Затоа овие издигнати површини на коловозите не се поставуваат на маршути каде минуваат вакви возила. Исто така, зголемена е бучавоста каде има поставени легнати полицајци, а поради поголемата потрошувака на гориво е зголемена и емисијата на штетни гасови - вели Копевски.

Експерите за безбедност во сообраќајот се согласни дека и покрај купот негативности, „легнатите полицајци“ имаат и позитивни страни.

Според Кристи М. Бомбол, професор на Техничкиот факултет во Битола, тие ја зголемуваат безбедноста на пешаците, го намалуваат протокот на возила и го отстрануваат транзитниот сообраќај.

Стручњаците велат дека „лежечките полицајци“ не се единствените смирувачи на сообраќајот. Во светот се користат многу други методи, како стеснување на сообраќајниците, улични островчиња, вибрациски направи, испакнатини пред пешачките премини, односно бели надолжни линии, орапавување на патот за да се постигне звучен ефект при зголемена брзина и радарски контроли.

Марија Тасев

Полицајци легнати без дозвола

И шест години по поставувањето на таканаречените лежечки полицајци, односно забавувачите на сообраќајот, што се поставуваа на улиците заради поголема безбедност на пешаците, општините немаат податоци за ефектите од нивната примена ниту, пак, колку чинеа. Тие се правдаат дека е тешко да се обезбедат податоци. Единствено Аеродром соопшти дека за поставување на лежечките полицајци се потрошени два милиона денари.

Откако се виде дека многу од нив се нефункционални, ги испокршија возилата и автобусите, некои беа отстранети со одлука на Градот, и тоа од улиците што се во негова надлежност, во периодот кога градоначалник беше Трифун Костовски.



ВО СКОПЈЕ НАЈМНОГУБРОЈНИ

Иако беа поставени без да се почитуваат правилата и критериумите за нивното поставување според Правилникот за изработка на средства за забавување на сообраќајот, поголемиот дел од лежечките полицајци с` уште не се отстранети.

- Голем дел од овие забавувачи на сообраќајот се поставени без дозвола и одобрение, а нивната форма, материјалите од кои се изработени не одговараат на Правилникот, бидејќи многумина ги правеле од бекатон-коцки, од бетон или од тоа што им се нашло при рака. Исто така, не постои регуларна процедура според која што тие можат да бидат отстранети. Ова беше констатирано и на стручен собир одржан во октомври 2009 година, а организиран од Републичкиот совет за безбедност на сообраќајот на патиштата (РСБСП), на кој учествуваа претставници од МВР, од Градот, од општините - вели Миле Димитровски, професор по мотори на Машинскиот факултет и претседател на Комисијата за наука при РСБСП.

Тој објаснува дека лежечките полицајци треба да се поставуваат само пред училишта и болници, но треба да се со различна форма, во зависност од тоа колку треба да се забават возилата.

- Има забавувачи што се за патишта на кои е дозволена брзина од 60 километри на час. Тие се малку пониски и подолги за да не ги оштетуваат возилата и не се препорачуваат на улици по кои поминуваат автобуси на јавен градски превоз, бидејќи е утврдено дека ги оштетуваат, особено нивните амортизери - потенцира Димитровски.

Најинтензивно поставување на овие лежечки полицајци било забележано во Скопје, и тоа во сите општини, потоа во Охрид, Битола. Во помалите места локални учесници во сообраќајот дури и самоиницијативно ги поставуваат.

И секретарот во РСБСП, Љупчо Ставрески, потврдува дека Скопје се соочило со наплив од лежечки полицајци, поставувани без мерка и таму каде што немало потреба од нив.

- Настана таква еуфорија што, на пример, на сервисните улици во Карпош 3 постои сообраќаен знак за намалување на брзината на 30, а веднаш до него е поставен и лежечки полицаец. Со самото тоа што законски е ограничена брзината, нема потреба од пречка на патот. Или во Ѓорче Петров, може да се видат лежечки полицајци од цемент и непрописно поставени. Тоа е огромна бетонска грпка, направена надвор од секаков стандард и пропис. На сервисните улици нема потреба да се поставуваат лежечките полицајци. За жал, нивното отстранување оди некако бавно - констатира Ставрески. Тој нагласува дека е апсурдно лежечки полицајци да се поставуваат на градските улици, бидејќи на тој начин се доведува во прашање брзото пристигнување на возилата од службите за итна медицинска помош или Бригадата за противпожарна заштита. Се доведува во опасност и пациентот што се пренесува со возилата на итната медицинска помош.

Од Општините се правдаат дека лежечките полицајци се поставени пред училиштата и детските градинки и дека ја вршат функцијата за која се наменети. Потенцираат дека досега никој против нив нема поднесено тужба за оштетување на возило, предизвикано од лежечките полицајци. Градските власти се оградуваат и велат дека друга гарнитура била на власт што решила да се отстранат пречките.

- Сите лежечки полицајци што ги имаше поставено Општина Аеродром се во близина на градинките, основните, средните училишта, за кои претходно имаше поднесено повеќе барања од граѓаните - жители на општината. Беа поставени 30 лежечки полицајци. Дел од нив, оние што беа поставени на улиците кои се во надлежност на Градот, се отстранети од нивните служби. При поставувањето се користеше асфалт и сите се означуваа со соодветната сообраќајна сигнализација, за навреме да ги предупредуваат возачите дека треба да ја намалат брзината - велат од Одделението за односи со јавноста во Општина Аеродром.

Од Центар велат дека лежечки полицајци на нивната територија биле поставени пред повеќе од пет години.

- Поставени се за да ја зголемат безбедноста, но има несовесни граѓани кои ги отстрануваат. Нивното поставување е одобрено од МВР - Сектор за сообраќај и исполнети се потребните стандарди: изработени се од гума, обележани со флуоресцентна боја, на безбедно растојание е поставена сигнализација - објаснуваат од Центар.

Во Кисела Вода велат дека лежечките полицајци се поставени во 2006 година како дел од годишната Програма за комунални работи, односно финансиски била вклучена меѓу другите градежни активности за асфалтирање на улиците и немало посебна ставка за нив. Од сите поставени, во моментов во функција се само околу 10 проценти. Другите се отстранети од Град Скопје - вели Марјан Спасески.



ОТСТРАНУВАЊЕТО СЛОЖЕНО

Професор Димитровски објаснува дека процедурата за отстранување на лежечките полицајци е многу посложена од нивното поставување.

- Прво треба да се направи пријава, потоа да се изврши увид, па записник, дури потоа следи извршно решение. Но и тоа не може да се реализира, бидејќи не постојат механизми за отстранување на забавувачите. Отстранувањето е скапо, а општините немаат од кого да ги наплатат тие средства, бидејќи не го знаат авторот на решението. Голем дел од нив прво ја ископале улицата, а потоа го направиле полицаецот, па ако се тргне, на неговото место останува дупка, што претставува уште поголема опасност - вели Димитровски. Тој додава дека токму поради тоа треба да се упрости Правилникот во однос на отстранување и да им се даде право на општините веднаш да реагираат.

- Отстранувањето треба да оди на товар на општините и тие во буџетот треба да предвидат средства за таа намена - смета Димитровски.

Според него, секој што сака да постави забавувач прво треба да направи соодветно согледување на сообраќајот, да изработи проект за изборот на решението, а проект да биде одобрен од надлежен орган. Извесен период треба да се следи влијанието на забавувачот врз сообраќајот за да се види дали тој навистина има ефект.

Професор Димитровски препорачува да се применуваат алтернативни решенија за забавување на сообраќајот како што се: забавувачко перниче пред пешачки премин, кое е доста широко и ако низ него се помине со голема брзина, возилото ќе претрпи оштетувања; бели напречни линии со различна широчина кои го предупредуваат возачот дека наидува на зона на опасност и дека потесните линии веќе покажуваат дека треба да ја намали брзината; оребрување на асфалтот со напречни подолги линии што создаваат вибрации на возилото и со звук предупредуваат дека возилото треба да ја намали брзината. Тие уште се нарекуваат и звучни линии. Обично се поставуваат пред поопасни кривини и повеќе се употребуваат за заштита на возачите, а преостанатите за заштита на пешаците.



СОГЛАСНОСТ ДАВА МВР

Надлежните од Министерството за транспорт и врски објаснуваат дека тие, во согласност со член 395 од Законот за безбедноста на сообраќајот на патиштата, по претходна согласност од Министерството за внатрешни работи, ги определуваат местата за поставување посебни технички и други мерки за забавување на сообраќајот и безбедноста на децата на приодите кон училиштата.

- Условите за поставување се дефинирани со закон, а во Правилникот за сообраќајни знаци, опрема и сигнализација на патот подетаљно се опфатени видовите мерки за забавување на сообраќајот и нивни карактеристики. Во истиот Правилник е опфатена и сообраќајната сигнализација што се употребува за означување на местата за смирување на сообраќајот (хоризонтална и вертикална сообраќајна сигнализација). Со нивно поставување се придонесува да се намали брзината на движење на приодите кон училишните и други претшколски установи, а со тоа и до подобрување на безбедноста во сообраќајот - одговараат од Министерството.

Оттаму велат дека тие се надлежни за издавање решенија за поставување на посебни технички и други мерки за забавување на сообраќајот и безбедноста на децата на приодите кон училиштата, но по претходна согласност од МВР. Во согласност со Законот за локалната самоуправа, општините се надлежни за сите комунални работи, во кои спаѓаат и инфраструктурните објекти, односно улиците.

Анела Петрова