Аеродроми

Трите западноевропски компании кои учествуваа до последната фаза од тендерот за давање под концесија на македонските аеродроми се откажале затоа што Владата инсистирала на изградба на Штипскиот аеродром, иако консултантот рекол дека тоа не е рационално, дознаваме од извори во аеродромското претпријатие.
Од четирите компании кои дојдоа до последната фаза и кои македонската Влада ги покани да учествуваат на тендерот за модернизација на двата македонски аеродрома, конечна понуда за добивање концесија даде само една - турскиот конзорциум ТАВ.
Останатите три големи имиња во авиобизнисот: групацијата "Виенски аеродром" од Австрија, германската компанијата "Хохтиф ерпорт" и француско-британскиот конзорциум "ЕГИС - Куптинг Сингер и Фридлендер" не доставија понуди за концесија, иако беа во игра до последен момент.
Останува отворено прашањето дали единствената компанија која учествува на тендерот - турската ТАВ ќе може да го исполни условот за изградба на Штипскиот аеродром или, пак, Владата ќе мора да се откаже од него и да направи приспособување според можностите на единствениот кандидат.
Друга опција е ако ТАВ не одговори на сите услови. Тогаш Владата ќе мора да распише нов тендер, можеби со исклучување на Штипскиот аеродром како услов.
Холандскиот консултант "Нако" предложил ако веќе Владата инсистира на аеродромот во Штип, да го ослободи идниот концесионер од обврската да го управува тој аеродром, затоа што ќе носи загуби.
Дознаваме дека Владата била подготвена на оваа отстапка, со тоа што концесионерот за три години би го изградил аеродромот во Штип и би и го предал на државата за да управува таа сама со него или да го даде на друг концесионер.
Германците рекоа дека не можат да одговорат на барањата на Владата. Претставници на "Хохтиф" изјавија дека донеле одлука да не учествуваат на тендерот во Македонија и затоа не поднеле понуда. "По разгледувањето на барањата кои се поставени за потенцијалниот концесионер, сметаме дека овој проект не претставува остварлива понуда за нас", стои во писмената изјава на компанијата со седиште во Есен, Германија.
ЕГИС веднаш по отворањето на понудите на 25 август соопшти дека поради краткиот рок, по целосното дефинирање на тендерските услови, "не можел целосно да подготви сеопфатна, обврзувачка и неусловна понуда во согласност со стандардите за квалитет и одговорно стопанисување на конзорциумот", и затоа одлучил да не даде понуда на тендерот.
Групацијата "Виенски аеродром" најави дека ќе прати известување, но се уште на ги кажа причините зошто не дала понуда.
Сите три компании, како и единствената која се пријави испратија свои претставници на почетокот на август учествуваа на т.н. инвеститорска конференција. Тие, заедно со луѓе од аеродромското претпријатие ја посетиле и локацијата на која треба да се гради Штипскиот аеродром. Тоа беше последната фаза од процесот за избор на концесионер. Во првата фаза беше избран консултантот "Нако" од Холандија, кој препорача како да се управуваат аеродромите. На тендерот за концесионер заинтересираност покажаа дури 25 фирми. Владата одлучи дека само четири од нив се сериозни кандидати и ги покани да дадат понуда.
Од извори во авиобизнисот дознаваме дека најпроблематичен дел од тендерот е изградбата на Штипскиот аеродром, за кој Владата планира во прво време да биде карго аеродром, со можност да прерасне во главен аеродром во Македонија.
Неофицијално, консултантот што ја подготви студијата за развој на аеродромите - холандската компанија "Нако", забележал дека изградбата на карго аеродром во Штип е нерационално решение, иако идејата е технички изводлива. Тие што ја виделе студијата се зачудени зошто Владата инсистира на аеродромот во Штип, освен ако одговорот не лежи во локал-патриотизмот на премиерот кој потекнува од тој дел на Македонија или затоа што ВМРО - ДПМНЕ не сака да се откаже од тоа што им е зацртано во партиската програма. Владини извори велат дека сакаат да помогнат регионален развој на Источна Македонија.
Владата и Министерството за транспорт и врски на почетокот на тендерската процедура за аеродромите најавија целосна транспарентност. Но иако редакцијата "Вест" уште на втори јуни официјално ја побара студијата од Министерството за транспорт и врски, ниту задолжените за односи со јавност ниту, пак, кабинетот на министерот не одговорија на барањето.
Експертите велат дека на Македонија не и треба уште еден аеродром оти тој би бил пропадната инвестиција. Тие сугерираат дека ако треба да се развиваат транспортните можности во Македонија, не треба да се гради аеродром во Штип туку под итно треба да изградат патишта и пруги.
Турската компанија ТАВ, која единствена даде понуда, управува со три аеродроми во Турција, вклучително и најголемиот истанбулски аеродром "Ататурк", два грузиски аеродрома и еден аеродром во Тунис.
"Хохтиф" има акции во компаниите кои управуваат со аеродромите Диселдорф и Хамбург во Германија, Будимпешта, Атина и во Тирана.
Групацијата од Австрија, покрај Виенскиот аеродром, има акции во Кошице, Словачка, и во германскиот аеродром во Фридрихсхавен.
Ако ја добие концесијата со аеродромите во Скопје и Охрид, ТАВ со нив ќе управува наредните 20 години.
А.Салтировска

***

ТАВ: Проектот е исплатлив со ЕУ и НАТО

Претседателот и главен извршен директор на ТАВ Мустафа Сани Шенер, во првата изјава откако беше објавено дека турскиот конзорциум единствен дал понуда за македонските аеродроми, изјави:
"Ако го погледнете проектот, ќе видите дека е сложен и тежок, инвестицијата е скапа, 200 милиони евра, а бројот на патници е мал, само 680.000, но веруваме во оваа земја, сметаме дека Македонија ќе стане членка на ЕУ и на НАТО, и ќе се зголеми бројот на патници. Ќе направиме се што можеме да го направиме Скопскиот аеродром еден од најдобрите во регионот".