Аеродроми

TAV Airport Holding-новиот “газда” на македонските воздушни пристаништа
Дали Александар Велики ќе заличи на Ататурк?
Добитникот на концесијата за управување со македонските аеродроми, холдингот ТАВ, успешно управува со седум аеродроми во Турција и регионот. Годишно на нивните аеродроми поминуваат над 27 милиони патници, услужуваат над 275 илјади летови и во 2007 година холдингот оствари приход од 507,5 милиони евра, што покажува дека компанијата има јасна намера да стане регионален лидер во овој бизнис. Дали оваа референца на турскиот холдинг ќе биде доволна македонските аеродроми конечно да заличат на современите светски аеродроми?


Турскиот аеродромски гигант ТАВ ја доби концесијата да управува на 20 години со аеродромот во Скопје,  Александар Велики и оној во Охрид,  Свети Апостол Павле. Според условите на тендерот, Турците ќе треба да изградат и карго- аеродром во близина на Штип.

“Во наредната деценија, во светските аеродроми ќе бидат инвестирани 350 милијарди долари. Поради тоа ние ќе се вклучиме во трката за добивање на нови тендери. Знаеме дека надоаѓаат 50 тендери и ние ќе се натпреваруваме на нив. Покрај Абу Даби, тука е и Прага. Оваа година тие ќе го објават тендерот и ние ќе се фокусираме на подготовките за Прага. Постојано има тендери на светско ниво и ние сме квалификувани да се натпреваруваме на тие тендери. Ветерот дува во вистинскиот правец во нашиот сектор, па според тоа ние треба да го следиме", вели Шенер.

Дали турската компанија има капацитет да го реализира ветеното? За каква компанија всушност станува збор? Ова се прашања кои останаа неодговорени од надлежните.
Капитал истражуваше за да дознае повеќе детали за работењето на оваа компанија и за нејзиното искуство во управувањето на другите аеродроми во земјите во кои е присутен.

Кој е ТАВ?
ТАВ е основана во 1997 година, како заедничко вложување на турските компании Тепе и Акфен групациите, следејќи ја нивната успешна понуда за аеродромот во Истанбул, Ататурк Ерпорт Интернешнл. Тие веќе 11 години го зголемуваат бројот на аеродромите со кои управуваат и преставуваат пример за многу компании кои се вклучени во бизнисот со управување на аеродромите.
Станувајќи успешна приказна во аеродромскиот сектор за многу кратко време, ТАВ прерасна во експерт за оперирање со аеродромите во Турција, како и во поширокиот регион.
Главната формула за успех на турската компанија, како што велат на нивниот корпоративен сајт, е човечкиот капитал, а воедно нивните аеродроми се опремени и со најсовремена технологија, од кои истанбулскиот аеродром е најрелевантен пример за модернизацијата на аеродромите со кои управува турскиот холдинг.
Поради своите амбициозни цели, ТАВ во 2006 година ги реструктурираше и групираше своите услуги за операции со аеродроми и изградба, под TAV Airports Holding” и “TAV Construction”, и сега доследно продолжува со своите нови достигнувања.
TAV Airports Holding моментално управува со седум аеродроми, од кои четири се во Турција, два во Грузија и еден во Тунис, со тоа што во Тунис се гради уште еден аеродром кој треба да почне да функционира во 2009 година. Холдингот го презеде оперирањето и изградбата на трите главни аеродроми во Турција (Истанбул Ататурк, Анкара Есенбоџа и Измир Аднан Мендерес), како и аеродромот Анталија Газипаша. Надвор од Турција, ТАВ оперира со аеродромите Тбилиси и Батуми во Грузија, аеродромите Енфида и Монастир во Тунис.
По потпишување на договорот со македонската влада, бројот на аеродроми со кои ќе управува холдингот ќе се зголеми за уште два. Нивна главна цел е да обезбедуваат одлични услуги за илјадниците луѓе кои ги посетуваат нивните аеродроми секој ден. Во склоп на ТАВ работат и компании кои се подружници на холдингот, а кои обезбедуваат различни типови на услуги- од превоз во рамки на аеродромот, безцарински услуги, информациони и други услуги.
Следејќи ги развојните стратегии на ТАВ, во 2006 година, водечката инвестициона банка во Америка Goldman Sachs International, австралискиот фонд Babcock & Brown, Islamic Development Bank (IDB), Infrastructure Fund (EMP) и Global Investment House станаа стратешки партнери на холдингот TAV Airports, а во февруари 2007 година, 18,4% од своите акции ги остави на јавна продажба. Последниот стратешки партнер на TAV Airports е водечкиот аеродромски инвеститор во Централна и Источна Европа, австриската Meinl Airports International, кој во ноември 2007 година од Goldman Sachs, купи 10,1% од акциите на турската компанија.
TAV Airports е исто така активен и во други области во управувањето со аеродромите како што е одржување на слетаните авиони, оперативни услуги и услуги за одржување, фришопови, служење на храна и пијалаци, ИТ- услуги и обезбедување.

Аеродромите во Абу Даби и Прага следна цел на ТАВ
ТАВ аеродромите, секоја година услужуваат околу 285 илјади летови на 300 компании, со просечно 27 милиони патници. Со овој капацитет, TAV Airports е меѓу лидерските аеродромски оператори во светот.
Аеродромите на турскиот холдинг живеат со вртоглава брзина 365 дена во годината и 24 часа на ден. Според податоците на Turkish State Airports Authority (DHMI) во 2007 година низ аеродромите на ТАВ поминале 30,4 милиони патници, што е годишен пораст од 9%.
Бројот на комерцијални летови изнесувал над 313 илјади што претставува годишен пораст од 8%.
TAV Airports Holding е лидер во секторот по фрекфенција на патници во Турција со пазарен удел од 45%.
Во 2007 година холдингот остварил приход од 507,5 милиони евра, што е за 26,3% повеќе во однос на 2006 година кога бил остварен приход од 401,8 милиони евра. Растот на приходот примарно е резултат на порастот на приходите во фришоповите, авијацијата, одржување на слетаните авиони и угостителски услуги.
Бизнисот со бесцарински услуги создава најголем дел од приходот на компанијата (39%), следен од приходот обезбеден од авијација и одржување на слетаните авиони (38%) и приход од останати работи (23%).
Минатата година компанијата ја подобри својата пазарна позиција во Турција и во светот, преку преземање на значајни проекти. Договорот за закуп на Antalya Gazipasa Airport на 25 години, што е од големо стратешко значење за турскиот холдинг, беше меѓу нивните најзначајни домашни проекти.
Поради тоа што бројот на патнички авиони се зголемува цело време и се очекува до 2020 година цифрата да се зголеми од 18 на 36 илјади на планетарно ниво, а исто така и бројот на патници кои ќе се превезуваат со овие авиони ќе се зголеми од 4,2 на 9 милијарди, преседателот на ТАВ аеродромскиот холдинг, Мустафа Сани Шенер, во интервју за Њујорк Тајмс, изјави дека постоечките аеродроми нема да бидат во можност да го издржат растот на бројот на патници со постоечките капацитети. Тој истакна дека очекуваат во наредната деценија, во светските аеродроми да бидат инвестирани 350 милијарди долари. Поради тоа и тие ќе се вклучат во добивање на нови тендери.
“Знаеме дека надоаѓаат 50 тендери и ние ќе се натпреваруваме на нив. Покрај Абу Даби, тука е и Прага. Оваа година тие ќе го објават тендерот и ние ќе се фокусираме на подготовките за Прага. Постојано има тендери на светско ниво и ние сме квалификувани да се натпреваруваме на тие тендери. Целото планирање што го правевме со нашите колеги се однесува на ова. Ветерот дува во вистинскиот правец во нашиот сектор, па според тоа ние треба да го следиме" вели Шенер.

Кои се аеродромите што ги управува ТАВ?

1. Истанбулскиот аеродром Ататурк
Успешната приказна на TAV Airports Holding започна на истанбулскиот аеродром Ататурк, на меѓународниот терминал, што претставува пример за многу компании вклучени во управување со аеродроми. Најнапредната авијациска технологија се користи токму на тој аеродромот, кој услужува 300 авионски компании од различни страни на светот. Овој аеродром е најрелевантна мерка за модернизација и беспрекорна услуга за ТАВ аеродромите, кој го помина овој тест многу лесно.
Меѓународниот терминал на Ататурк аеродромот беше изграден преку моделот Built-Operate-Transfer во рекордно време од 22 месеци. Терминалот почна да функционира во јануари 2000 година и беше проширен во 2004 година со изградба на дополнителен објект. Меѓународниот терминал опфаќа површина од 268 илјади квадратни метри.
Холдингот ТАВ го презеде оперирањето со домашниот терминал на Ататурк аеродромот во јули 2005 година. Со главната инвестиција во 2006 година, 25 години стариот домашен терминал беше модернизиран со нови технолошки системи и претрпе темелно реновирање, вклучително и на надворешниот изглед. Дневно на овој аеродром слетуваат и полетуваат приближно 650-700 авиони и просечно 64 илјади патници го користат аеродромот секои 24 часа. За време на шпиц- сезоната, дневно поминуваат од 85-90 илјади патници со приближно 850-900 авионски слетувања и полетувања. Вкупно на овој аеродром во текот на 2007 година поминале над 23 милиони патници, што е за 9,12% повеќе во споредба со 2006 година. ТАВ овој аеродром ќе го има под концесија до 2021 година.

2. Аеродромот Анкара Есенбоџа
Аеродромот Анкара Есенбоџа е единствениот аеродром во Турција кој ги комбинира домашниот и меѓународниот терминал под еден покрив. Преставувајќи го новото модерно лице на Анкара, со уникатен архитектонски дизајн и отворениот поглед на терминалот кој им овозможува на патниците полесен пристап до нивните дестинации, аеродромот донесе свеж воздух во турскиот главен град.
Изграден по моделот Build-Operate-Transfer и завршен една година пред предвиденото, Есенбоџа аеродромот се карактеризира со тоа што е најнов и најмодерен аеродром не само во Турција, туку исто така и во Европа. Вкупно на овој аеродром во текот на 2007 година поминале 4,96 милиони патници што е за 9% повеќе во споредба со претходната година. ТАВ овој аеродром ќе го концесионира до 2023 година.

3. Меѓународниот терминал на аеродромот Измир Аднан Мендерес
Терминалот е исто така изграден според моделот Build-Operate-Transfer и завршен од ТАВ осум месеци пред предвиденото и почна да работи на 13 септември, 2006 година. Новиот терминал изграден од страна на ТАВ лежИ на површина од 108 илјади квадратни метри. Служејќи му на градот кој е исто така регионален центар, аеродромот Аднан Мендерес има многу значајна улога во реализирање на туристичкиот и трговскиот потенцијал на Западна Анадолија. На меѓународниот терминал оваа година поминале 1,6 милиони патници, што е за 10.3% повеќе во однос на 2006 година, а компанијата ќе го концесионира до 2015 година.

4. Аеродромот Анталија Газипаша
ТАВ го доби тендерот за концесионирање со аеродромот Газипаша во август 2007 година и им е даден под наем на 25 години согласно договорот потпишан на 4 јануари 2008 година. Аеродромот е изграден во 1999 година, лежи на 21444 квадратни метри, со годишен капацитет од 500 илјади патници со постоечката инфраструктура. Со проширување на постоечката писта, ТАВ сака да го трансформира Газипаша аеродромот во меѓународен центар кој ќе и служи на Аланија и поблиското окружување.

5. Меѓународниот аеродром Тбилиси, Грузија
Лоциран во главниот град на Грузија, се очекува аеродромот да стане значаен мост помеѓу Европа и Азија во блиска иднина. Овој аеродром е управуван од TAV Urban Georgia LLC од 31 октомври 2005 година. ТАВ- Грузија, е подружница на ТАВ во која поседува 60%. Новиот терминал изграден од ТАВ- Грузија, почна да работи на 7 февруари 2007 година, а концесијата е во траење од 20 години. Во 2007 година на овој аеродром поминаа околу 620 илјади патници што е за 8,7% повеќе во однос на 2006 година.

6. Вториот аеродром во Грузија: Меѓународниот аеродром Батуми
Управувајќи со меѓународниот аеродром Тбилиси од 2005 година, ТАВ го продолжи инвестирањето во регионот и го презеде управувањето со меѓународниот аеродром Батуми на 26 мај, 2007 година.
Со новата писта и терминална зграда, на меѓународниот аеродром Батуми управува TAV Batumi Operations LLC., што е 60% сопствена подружница на TAV Airport Holding.

7. Меѓународниот аеродром Монастир Хабиб Бургиба, Тунис
TAV Airport Holding започна уште еден аеродромски проект со аеродромот Monastir Habib Bourguiba, лоциран во Тунис, туристичкиот центар во Северна Африка, кој почна да работи на 1 јануари 2008 година. Турската компанија ќе управува со овој аеродром 40 години. Иако капацитетот на аеродромот е 3,5 милиони патници, тој во 2007 година собра 4,3 милиони странски патници. Истата година приближно 35 илјади авиони слетаа и полетаа од овој аеродром. Операциите во Тунис ги извршува ТАВ- Тунис, подружница која е во целосна сопственост на TAV Airports Holding.

8. Новиот мост меѓу Турција и Тунис: Меѓународниот аеродром Енфида Зине Ел Абидине Бен Али
Турскиот аеродромски холдинг планира да започне со управување на овој аеродром во 2009 година. Овој аеродром е втората операција на ТАВ во Тунис и ќе биде исто така управуван од ТАВ- Тунис, на која и е даден под концесија на 40 години. Моментално тој се гради и се наоѓа на 60 километри од аеродормот Монастир. По завршувањето на оваа инвестиција, годишниот патнички капацитет на меѓународниот аеродром Енфидха Зине Ел Абидине Бен Али се очекува да достигне седум милиони. Турскиот холдинг очекува дека капацитетот на патници ќе биде 22 милиони по завршување на сите фази.