Потпишан договор за изградба на седум мали хидроцентрали

	Коментари (5)

Потпишан договор за доделување на концесија за вода за производство на електрична енергија од мали хидроцентрали на седум локации.

Договорот го потпишаа министерот за економија Фатмир Бесими и претставниците на компанијата „Мали хидроцентрали ДОО Скопје“, формирана од „Турбоинститут Љубљана“, „Феро инвест Велес“, „Гранит Скопје“ и „Топлификација Скопје“.

Овој конзорциум е обврзан во рок од три години да изгради седум мали хидроцентрали, а вкупната инвестиција е проценета на 10 милиони евра.

Концесијата се доделува на период од 20 години.

Министерот Бесими истакна дека денешниот настан претставува уште еден доказ дека Македонија е поволна бизнис дестинација.

„Отприлика се предвидени инвестиции околу 10 милиони евра. Нормално, овие бројки варираат зависно од тоа како ќе бидат цените на пазарот, односно за остварување на оваа инвестиција и се очекува во рок од 3 години од потпишувањето, од денешниот ден, да заврши изградбата“, рече Бесими.

Меѓународен консултант за спас на „Чебрен“ и „Галиште“

Дефинитивно се покажа дека нашата администрација не е доволно обучена и стручна за да ги заврши ваквите проекти, вели министерот за економија Фатмир Бесими

Меѓународната финансиска корпорација (ИФЦ), која е дел од групацијата на Светската банка, е новиот консултант на Министерството за економија кој ќе помогне да се заврши најдолгиот тендер досега што треба да ја донесе најголемата странска инвестиција во историјата на Македонија. Се работи за тендерот за изградба на хидроцентралите „Чебрен“ и „Галиште“ на Црна Река, вреден над 600 милиони евра, но и двапати поништуван и неколку пати одложуван. Последното одложување беше во октомври годинава, кога за април 2010 година се пролонгира рокот за доставување на понудите за изградба на хидроцентралите по барање на трите заинтересирани инвеститори: германскиот гигант РВЕ заедно со словенечки ХСЕ, австриски „Вербунд“ и италијански „Енел“.

Според министерот за економија, Фатмир Бесими, самите инвеститори побарале во меѓувреме да се ангажира професионален меѓународен консултант.

- Дефинитивно се покажа дека нашата администрација не е доволно обучена и стручна за да ги заврши ваквите проекти. Затоа, го ангажиравме ИФЦ, кој е дел од Светската банка. Тие, како експерти ќе го направат проектот атрактивен и ќе ја зголемат неговата рентабилност. Со тоа, испраќаме порака до инвеститорите дека сме сериозни и сакаме да го завршиме овој проект до крај - вели Бесими во новогодишното интервју за „Дневник“.

Тендерот за „Чебрен“ и „Галиште“ првпат беше објавен во 2006 година, додека Бесими беше министер во Владата на Владо Бучковски. Како што вели самиот, кога повторно се врати на власт во 2008 година, првиот тендер се уште траел, но беше поништен. На првиот тендер интерес за проектот пројавија дури 12 компании, а на крај беа доставени само две понуди, од „Вербунд“ и РВЕ. Овој тендер беше поништен бидејќи инвеститорите побараа Владата да гарантира дека ќе плаќа пенали ако Црна Река нема толку вода како што е прикажано во проектната документација. Претходно, инвеститорите уште во 2006 година побараа одложување на рокот за достава на понудите, како што се случи и годинава. Кон крајот на 2008 година беше објавен и вториот тендер во кој беше продолжена концесијата на третата хидроцентрала во каскадата - „Тиквеш“. Имено, дозволениот период за концесија над хидроелектраната „Тиквеш“, наместо 50 години, во вториот тендер беше 70 години. Три компании ја подигнаа тендерската документација во август годинава, но не ги доставија своите понуди во октомври, туку побараа одложување на рокот.

Претставникот на РВЕ, Торстен Липерт тогаш изјави дека се прават анализи и пресметки дали проектот е економски исплатлив, најавувајќи дека е можно да се побараат подобри технолошки решенија од Министерството.

Благодарение на довербата на заинтересираните инвеститори, тие повторно се пријавија на сегашниот тендер. Сепак, економската криза годинава беше причината што се уште се одложува, а самите инвеститори побараа да се ангажира професионален консултант.

Од друга страна, домашни експерти веќе подолго време укажуваат на неисплатливоста и застареноста на сегашниот проект за изградба на ХЕ „Чебрен“ и „Галиште“. Така, експертот за хидроенергија Јордан Ставров уште пред да се објави вториот тендер јавно побара да се променат условите во него нудејќи друга варијанта. Ставров смета дека ако се намали висината на браните и се додаде уште една брана во каскадниот систем, инвестицијата би се намалила на само 350 до 400 милиони евра, а инсталираната моќност и количеството произведена електрична енергија би останале исти. Овие тврдења тој ги поткрепува со Студијата за интегрален развој на Вардарската Долина, во која посебно се обработува сливот на Црна Река, изработена од конзорциум на три француски компании ЕДФ, ЦНР и „Хидролак“. Резултатите покажале дека најдобра е варијантата „3+1“, односно каскаден систем со три хидроцентрали „Скочивир“, „Чебрен“ и „Галиште“ со реални димензии, како и постојната „Тиквеш“

Споредбената анализа покажала дека стапката на рентабилност на „Чебрен“ со брана од 192,5 метри изнесува 0,8 отсто, а со 130 метри 4,5 отсто. Кога во системот ќе се вклучи ХЕ „Тиквеш“, исплатливоста се зголемува на 10,7 отсто и се добива задоволителна финансиска оправданост на целиот каскаден систем. Во варијантата „3+1“, според Ставров, ХЕ „Тиквеш“, наместо 70 години, може да биде отстапен под концесија само 20 години.

Сегашниот проект е резултат на студијата на грчката компанија „Ексергија“, која оценува дека најповолна би била изградбата на брана на „Чебрен“ висока 192,5 метра и моќност од околу 340 мегавати, како и „Галиште“ со висина од 136 метри и инсталирана моќност од 193 мегавати. Вредноста на двете брани е околу 650 милиони евра.

Како што беше најавено кон крајот на декември минатата година, организацијата ИФЦ (IFC; International Finance Corporation), која е дел од групацијата на Светска Банка, денеска и официјално стана консултант на владата за тендерот за изградба на хидроелектраните Чебрен и Галиште. Договорот беше потпишан денеска во просториите на владата, во присуство на потпретседателот за економски прашања Владимир Пешевски, министерот за економија Фатмир Бесими  и регионалниот менаџер на ИФЦ за западен Балкан, Џовани Даниеле.

Проектот ќе се спроведе во две фази. Во првата ќе се направи анализа на постојната тендерска документација, а во втората комплетна длабинска анализа и структуирање на тендерот. ИФЦ има задача да ги отстрани досегашните пречки и да осигура успешен тендер. Владата како членка на оваа организација со свој преставник во нејзиното собрание ќе учествува со 20 проценти во договорот за консултантски услуги, односно околу 100.000 евра, а останатите треба да се наплатат од идниот инвеститор. Ако тендерот биде неуспешен, ИФЦ нема да ги наплати услугите.

Владата на ваков чекор се одлучи после пропаѓањето на првиот тендер и проблемите кои се провлекуваат со вториот, кој е во тек. Барање во овој правец имаа и трите активни учесници во борбата за добивање на концесијата: германско-словенечкиот конзорциум РВЕ и ХСЕ (RWE AG – HSE), австрискиот Фербунд (Verbund) и италјанскиот Енел (Enel S.p.A.).

ЕВН: Двојно зголемено производството на електрична енергија од малите ХЕЦ