Возен парк (ЈСП - двокатни автобуси)

Abe nemoj janza da te jade aj da ja opraime! sto te janzosue?

Ем автобус ем на два ката

Првите двокатни англиски автобуси "лејланди" во Скопје пристигнале 1956 година

Пишува: Данило Коцевски

Деновиве, појавувањето на првиот двокатен автобус во Скопје предизвика сензација. Особено кај младите скопјани, но и кај постарите генерации, кои се потсетија на детството и на младоста од пред земјотресот, кога токму ваквите автобуси му даваа особена убавина на градот.
Првите двокатни автобуси кои крстосуваа низ градот беа набавени во 1953 година. Тие беа од марката АЕЦ, со капацитет од 60 седишта. Малку е познато, а тоа е вистински куриозитет, дека тие автобуси беа - со дрвена конструкција. Дури во 1956 год. беа набавени првите метални англиски "лејланди".
Меѓутоа, тоа не беа првите автобуси во градот. По војната, ситуацијата со јавниот превоз била многу тешка. Според сведоштвата, се започнало со само пет-шест автобуси, меѓу кои биле марките "џемс" и "шкода", возила кои биле запленети во Втората светска војна. Подоцна биле добиени и десет нови автобуси од француската марка "рено", преку воена репарација. Во 1957 год., поради униформирањето на возниот парк, беа укинати двокатните автобуси и во сообраќајот беа воведени нови ФАП-ови еднокатни возила, кои го преживеаја земјотресот и беа во употреба сe до 1964 год. Интересно е кои сe марки на автобуси се споменуваат во Скопје. Тоа се: "клокнер", "шкода", "рено", "штојфер", "берљет", "круп" и "фиат". Градското претпријатие за автотранспорт беше формирано уште во 1947 год., со решение донесено од Градскиот народен одбор.
Сепак, најголема атракција во Скопје беа двокатните англиски "лејланди" во педесеттите години. Најславна беше "двојката" на релација Автокоманда, Плоштад, Парк, Техничко училиште. Во документацијата постои дека таа тогаш била единствена и сообраќала на релација во должина од шест километри. Од Автокоманда минуваше низ улиците Брегалничка, Кеј 13 Ноември, Димитар Влахов, Илинденска, сe до Градскиот парк. Постоеше и линија со бројот 3, од Автокоманда до Водно. Подоцна беа воведени и нови линии на двокатните автобуси, за општо задоволство на граѓаните. Во 1956 год. беа воведени девет нови релации, а вкупно сообраќаа околу педесет возила.
Многу интересни нешта се поврзани со функционирањето на двокатните автобуси.
Постарите возачи и механичари се сеќаваат дека на почетокот немаше обука за нив или дека таа беше многу тешка. Немаше ниту доволно возачи. Дури и трактористите беа оспособувани за управување со автобусите. Освен возач, постоеше и кондуктер за наплата на билети од два до пет динари. Секој возач си носеше торба со алатки со себе. Ако се расипеше автобусот, сам да го поправи. Поради големината, тие не можеа да се репарираат во гаража, туку надвор, на отворено.
Еден од постарите возачи кој од почетокот беше во ЈСП, Бојан Спасовски, вака се сеќава на тие времиња: "Возачите мораа да бидат во униформа, чисти, средени, избричени. Поради специфичните услови во кои работевме, имаше многу необични и интересни случки. Една од нив беше кога поради невнимание на возачот, двокатниот автобус закачи во подвозник. За среќа, немаше патници на горниот кат. И покрај напорната работа, проблемите или несогласувањата, секој ден го завршувавме со чаша пиво во кафеаната што се наоѓаше во близина. Тоа навистина беа убави времиња".
И уште еден податок, кој денес изгледа како куриозитет. Имено, тој зборува за културата која тогаш владеела при возењето и однесувањето во овие автобуси. Еве дел од сеќавањата на Перо Цветковски, механичар: "Она по што тогашната работа се разликуваше од сегашната е тоа што возачите и кондуктерите беа униформирани. Кондуктерите мораа да ја најавуваат секоја станица. На тој начин тие ширеа една култура меѓу патниците, што, од друга страна, предизвикуваше особена почит кон тие професии".
Постоеја толку големи љубов и заинтересираност на граѓаните за овие двокатни автобуси, така што до денешен ден се зачувани повеќе анегдоти. Еве некои од нив.
Една анегдота - Скопјанец го гледа големиот двокатен автобус и го прашува возачот: "Каде оди овој автобус?" - "За Автокоманда", одговара возачот. - "А овој вториот?"
Друга анегдота - "Не знам што е ова што се случува во градот", му вели еден граѓанин на својот пријател. "Што им е на луѓево? Качиле еден автобус врз друг, па така се возат низ градот!"
За пробното возење на кинескиот автобус, се потсекуваа гранките од некои дрвореди на булеварите. Тоа нe потсети на двокатниот автобус од педесеттите години, кој нe носеше кон Паркот и Зоолошката градина. Гранките од дрворедите на Илинденска удираа во горниот кат создавајќи една необична, весела музика, која до ден-денес ни е останата во сеќавање.
Така, се случи еден необичен ден во Скопје - едни се возбудуваа од новата глетка, а други од спомените кои неочекувано оживеаја во нив.

Текстот е прочитан 304 пати.

http://www.time.mk/read/NONE/7b87a2b525/index.html

Морам да забележам дека таблите со линијата на стариве двокатни изгледаат далеку подобро од картончињата што се моментално во употреба

Originally posted by Dave Gahan Може некогаш претерувам, ама стварно, што ни направија неколку „стари“ Скопјани со нивната носталгија за све непрактично и селско што го имало Скопје пред 63та - еве им оддаваме почит со 200 look-alike кинези за да ги поминат интересно пензионерските денови трчајќи се по нивните скали...

И ти некад ќе бидеш стар па ќе го сакаш тоа скопје во кое ти поминала младоста. Секој си копнее за младоста и нормално дека ова им враќа многу спомени. И ти тоа што го викаш селско Скопје, било многу посредено и почисто него денешново калливо Скопје. Изгледа не ти раскажувале многу приказни за старо Скопје. Гледај ја некад култната серија Досие Скопје.

 
Во неодамнешно интервју на премиерот Груевски во дневната емисија на една македонска национална и сателитска телевизија (намерно не ги спомнувам за да не им правам бесплатно рекламирање), Груевски спомна дека за колку автобуси ќе плати владата, толку автобуси и ќе пристигнат.
 
Кинески Јутонг може да ги достави сите останати 200 двокатни градски автобуси уште сега во 2011, но владата не може да си дозволи да потроши толку многу пари истовремено, па затоа, после првиве 2 двокатни градски автобуси кои што пристигнаа, треба да пристигнат уште 65 до крајот на годинава, Груевски спомна најверојатно октомври или ноември, други 67 до крајот на 2012, и последните 68 до крајот на 2013.
 
Во која пратка ќе пристигнат тие двата двокатни градски автобуси со отворен покрив за туристички обиколки, едниот за Скопје, а другиот за Охрид, не знам.
 
Исто така не знам дали сите двокатни градски автобуси од годинешната пратка ќе пристигнат истовремено или во повеќе помали пратки со по неколку автобуси во секоја помала пратка.
 
Моја претпоставка е дека сите двокатни градски автобуси од годинешната пратка за 2011, а најверојатно и за 2012 и за 2013, ќе пристигнат истовремено, бидејќи треба преку брод да бидат транспортирани, а тоа чини и пари и време.


Edited by Dexter26 - 05-Mar-2011 at 18:59

Originally posted by mitatos Зарем овие од ЈСП не чуваат ниеден ваков автобус за реконструкција? навистина тоа ке беше атракција......се велеше дека ги однеле во босна сараево, ваљда не биле сите исправни за таму ?? или можеби таму се наога некој па да го земем од таму  за реконструкција колку да го поседуваме во нашата Скопска историја =)

според мене најприфатлива идеа доколку некој сакал да врати некаков дух
навистина
најдобро ќе беше да се реконструираат два - три лејланди и тие да вртат низ центарот на градот како музејски експонати, а не вака да ни го касапат превозот
и впрочем, што се однесува на сите оние со ставот „па сепак добро ќе си функционираат и двокатниве автобуси, а и подобри се од постарите“, не е работата на градот да му дадеш само нешто што не му штети, туку нешто што најмногу му е потребно и му одговара, за што кај нас воопшто не се размислува, туку се трга од непотребни носталгии и фантазии во нечиј ум

Originally posted by Dave Gahan Мене дечко веќе ме пука носталгија по Скопје од пред 15-20 години...пред да израсне селото над Скопје...не е никаков изговор тоа да се однесувам како мало дете и барам детаљи од Скопје од 80's што е неразумно да се возобновуваат од милијарда други причини...кон општото добро во светот никој се однесува како кон „бунар жеље“, па да си враќа некакви младалачки загуби преку некаков црвен метал....животот тече понатаму - ако ги прашувале претходно оние што се возеле во кочии за носталгијата, кај ќе ни беше крајот!?

Епа те пука, за 20 години, да имаш власт, сигурен сум дека ќе направиш ретро 80-ти во некое ново Скопје. Тука е моментот. Да не забегуваме со офтопик, ама ако мода, музика и сл враќаат трендови од минатото, а еве и најбанален пример многу фудбалски дресови се враќаат со изглед од 50-тите години, ондак фактот дека само ние забегаваме со враќање на некои успомени не држи. Наравно, не треба да бараме оправдување кај другите. Ама ние не сме сами на овој свет па да дејствуваме поинаку од другите. За 20 години ако имам моќ да го вратам духот на 90-тите со места како Маракана, старото Хард Рок и сл, веднаш би го сторил тоа. Крај на офтопикот. И без гајле, после првата тура од 60 ако се десат неколку тумбања, гребења и сл, можда и ќе направат паметен потег да се откажат од останатите. 60 мислам се доволни за некоја "атракција".

Кај лондонските и на поле на дизајнот на прво место е ставена функционалноста и иновацијата, а „ретро“ елементите се обичен декор за шмек. Кај нас функционалноста изгледа била на последно место, токму за сметка на несфатливото инсистирање врз дизајн кој во самата суштина е „ретро“, односно застарен и надминат. Тоа скапо ќе го платиме.


--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Funkcionalnosta proizleguva od ergonomijata i bezbednosta i toa kako rezultat na primena na zakonodavnosta odnosno, ECE regulativi/ Zakoni na UN /. Megunarodnite regulativi se ednoznacni vo utvrduvanje na funkcionalnost na vozilata i vo toa postoi zakonska  ednakvost.Toa znaci, deka site vozila koi pretendiraat da se pojavat na svetskiot pazar / pa i nasiot / vo svojata kategorija i klasa mora da gi ispolnat funkcionalnite baranja. Koga se raboti za proekt koj vo svoite baranj sodrzel odreden "smek", " duh " ili stil taka narecen  kako " dizajn - retro " koj za ime na vistinata ne e nepoznat vo avtoindustrijata,  toa vo nikoj slucaj ne predstavuva "zastaren i nadminat" dizajn, vo slucaj koga se primenuva posleden stepen na tehnologija i znaenja koi proizleguvaat tokmu od tie regulativi!.Voziloto e vo "top klasa" po svojata namena.

 
Ама неќе да е од нашите, бидејќи влезовите му се од лева страна


Edited by Dexter26 - 06-Mar-2011 at 21:32