Скупи

... И така со идентичната матрица доаѓаме до Скупи. Со тоа што овој пат станува збор за реконструкција на театар, кој постои само во слабо зачувани темели, но сосема доволни за изведба на квалитетна реконструкција. Во случајов реконструкција сама по себе не е проблемот, туку контекстот во однос на целиот локалитет, и потребата од истиот. Скупи се наоѓа во делумно урбанизирана зона, бидејќи се уште постојат делови од локалитетот, кои се наоѓаат на земјиште кое може да дозволи непречена заштита и евентуално истражување. Главниот проблем е што локалитетот е заштитен и ограден во не повеќе од 20 отсто од вкупната површина, која го исклучува дури и просторот на театарот. Значи, локалитет кој не е целосно заштитен, за кој не се знае ниту целосната површина на простирање, кој е на дневна основа изложен на деструкција и исчезнува со секој нов изграден објект, со директна дозвола на надлежната институција преку формата "заштитно истражување" како приоритетен проект ја има реконструкцијата на театар? Скупи е еден од првите локалитети, на кои беа изведени недеструктивни гео-магнетни истражувања, кои за примарна цел ја имаат заштитата, со одредување на неговото простирање, но и културна содржина, преку многу современ начин на премерување. Со други зборови, се одредува што има и каде има, без било какво ископување, што е само основа за долгорочен план на негово управување и заштита (преку забрана за градба, откуп на земјиште од индивидуално сопственици, истражување на делови кои се целосно или делумно урбанизирани). Наместо тоа, повторно истиот нагон и порив за градење врз археолошки локалитет, значи повторно масовно соучесништво од страна на надлежни институции во површни и необмислени идеи. Со сериозен сомнеж за квалитетот на изведбата, после сите примери на дилетантски, шарлатански и нестручни изведби на многу градби. Приоритетите и можностите се во прашање, а не хирот и узурпацијата на уште еден јавен простор, и уште еден пример на (не)грижа за културното наследство. Културното наследство на една земја е нејзината одредница. Но, поимот на минато и иднина е проблематичен во неразбирањето на неговата суштина, па и на неговата дефиниција. Покрај неминовното, вистинско создавање, приоритет во модерниот цивилизиран свет, е неговата заштита. Заштитата на културното наследство. Заштита на уметноста. Слобода за уметноста. Крај за узурпацијата на културното наследство. Крај за негово уништување, во негово име. И во име на наводната креативност, и право да се создава глупост, незнаење и лоша навредлива ,,нова култура. Културата не е државна категорија, но нејзината заштита во вака поставено општество, е токму тоа, државна категорија. Односот е индивидуален, но едукацијата е колективна. Во доволно потребна мерка за општо прифаќање на супериорноста на културата и нејзината неопходност за опстанокот на цивилизираното општество. Без нејзината реална моќ на создавање и креативност, се сведуваме на форма без суштина, на појавност без живот, на културно наследство без заштита, на злостор од невидени размери. НикицаКорубин - http://www.globusmagazin.com.mk/?ItemID=8D7FD94E23E838409705F8FB56C07A43