Трговски објекти (општо)

Емилија Стефанова


Малите маалски продавници полека изумираат и имаат многу мал промет, а големите супермаркети стануваат главен снабдувач, но, како што посочуваат социолозите, и место за општествен соживот на граѓаните. Сопствениците на мали продавници се жалат дека се на работ на егзистенцијата затоа што потрошувачите се почесто ги користат како трафики во кои купуваат само весник, цигари, млеко и леб. - Муштериите обично купуваат само по неколку производи кои во моментот им се неопходни. Тие што пазаруваат повеќе работи, земаат на вересија и плаќаат на крајот на месецот, со што уште повеќе се отежнува нашата работа. Жално е тоа што кога имаат пари овие луѓе одат во големите маркети, а кога немаат, пак, се враќаат во нашата продавница - вели сопственичка на мала продавница во скопската населба Кисела Вода. Таа и стотици други трговци имаат проблем и со спроведувањето на стандардот ХАСАП затоа што немаат доволно простор и пари да ги одделат производите едни од други и да ги чуваат на соодветна температура како што е пропишано во законот. Социолозите велат дека динамичниот начин на живот им наметнува на граѓаните да пазаруваат ретко, но во големи количини и во продавници во кои има голем избор производи. - Во денешно време доминира потрошувачкиот менталитет во кој маркетот е место во кое се троши времето, луѓето се релаксираат и забавуваат и имаат можност да разгледаат убаво - тврди професор д-р Милева Ѓуровска. Шетајќи се меѓу рафтовите на маркетот, муштериите честопати купуваат импулсивно и земаат производи кои не се неопходни, а честопати се и непотребни. А во малите продавници немаат време за размислување, за разгледување и не можат добро да ги анализираат производите што ги купуваат. Самите купувачи признаваат дека многу ретко пазарат во маалски продавници и преферираат да купуваат во места каде што има поголем избор и пониски цени. - Секоја сабота со сопругот пазариме во еден од големите маркети во кој ги купуваме сите потребни производи за цела недела. Таму наоѓаме се на едно место, со што заштедуваме време и пари. Секој работен ден сум до доцна на работа и тогаш немам време за пазарење, а основните производи ги купуваме од продавницата која ја имаме во зградата - објаснува скопјанката Ивана Јованова. Таа подвлекува дека наградните игри, попустите и членските картички што ги имаат се уште една од причините зошто пазарувањето во голем маркет е попривлечно за нејзиното семејство. Кристина Тодоровиќ, генерална директорка на „Тинекс“, тврди дека минатата година прометот на синџирот маркети се зголемил за 7-8 проценти во споредба со 2008 година, што значи дека, и покрај економската криза, луѓето, сепак, сакаат да пазарат и да трошат пари. Во малите градови, како Кратово, Берово или Валандово, маалските продавници во секоја населба одлично функционираат затоа што граѓаните се навикнати да пазаруваат во иста продавница, а честопати и на вересија. Во овие места, жителите имаат помала куповна моќ и на сопствениците на големи маркети, како што велат, не им се исплати да инвестираат таму.