Ако се задржи сегашниот обем на посетеност на градот, како и сегашните цени на угостителско-туристичките услуги, за 24 години од туристичката такса и од ДДВ платен за хотелско сместување и за ресторански услуги би собрале околу 80 милиони евра, колку што, според Владата, чини целиот проект

Кога би ни се вратиле парите од најголемиот проект во земјава?

Државата би си ги вратила парите вложени во целиот проект „Скопје 2014“ за 24 години ако останат сегашната посетеност на Скопје од туристи и сегашните цени на хотелските и на угостителските услови. Парите, вкупно 80 милиони евра (според тврдењата на Владата, ако не се земат предвид обвинувањата од опозицијата дека сето тоа чини 200, па дури и 500 милиони евра), на овој начин би се извадиле од туристичката такса и од ДДВ за сместувањата во хотели и за оброците во рестораните. „Воинот на коњ“, според оваа математика, би го исплатиле за три години. Но оваа проекција е ако сé остане исто, иако и властите и туристичките работници предвидуваат дека со новиот проект Скопје ќе се продава многу подобро отколку порано, па тој период би се скратил.

Голем дел од проектот е веќе изграден или при крај. Сите се сликаат пред спомениците и пред новите старински објекти. Сега ни требаат добра туристичка стратегија и добри приказни за секој споменик и за секој објект поединечно ако сакаме новото Скопје добро да го продадеме кај странските, но и кај домашните туристи, односно ако сакаме на маса да ја поставиме економската оправданост на проектот. Таа особено се истакнува периодов, бидејќи Скопје традиционално во септември е најпосетуван.
Впрочем, секоја бизнис-логика го наметнува ова прашање, како и кога ќе имаме поврат на парите вложени во овој грандиозен проект. А Владата тврдеше дека „Скопје 2014“ во голем дел ќе се потпре на туризмот, бидејќи градот со своите зданија ќе привлекува многу повеќе туристи од досега.
Затоа, врз основа на бројот на туристи и бројот на ноќевања забележани од Државниот завод за статистика, на туристичката такса, која е задолжителна според Законот за таксата за привремен престој, како и врз основа на дневната потрошувачка за оброци и за пијалаци, направивме математичка проекција колку туристи треба да дојдат во Скопје и за колку години ќе може да ја исплатиме инвестицијата во „Скопје 2014“. Засега, за жал, никој од институциите на локално и на централно ниво сé уште нема смислено стратегија како новото Скопје ќе им го продаваме на туристите.

НИ ТРЕБААТ И ТАКСАТА И ДДВ ОД СЕ

Ако се раководиме само од туристичката такса и под претпоставка наплатата да биде на завидно ниво, само „Воинот на коњ“, кој официјално чини 9,4 милиони евра, ќе го исплатиме за приближно 100 години. Секој што привремено престојува во земјава мора да ја плати туристичката такса. Така пишува и во Законот за такса за привремен престој. Таа чини 40 денари, од кои 80 отсто, како што е предвидено во Законот, или 32 денари, одат во градската каса, а преостанатите 20 проценти, или осум денари, одат во буџетот на државата. Според Државниот завод за статистика, од јануари до јуни годинава во Скопје дошле вкупно 63.259 туристи. Ако претпоставиме дека до крајот на годинава ќе дојдат најмалку уште толку, доаѓаме до бројка од нешто повеќе од 127 илјади туристи. Да претпоставиме дека за сите туристи е платена или ќе биде платена туристичката такса, тогаш во буџетот би се собрале пет милиони денари или вкупно 82.871 евро.

Ако се раководиме само од туристичката такса и ако таа и во наредните години сé уште чини 40 денари, целиот проект „Скопје 2014“ ќе го исплатат нашите потомци дури за 965 години.

Триумфалната капија (порта „Македонија“) би ја исплатиле за 53 години, а парите дадени за лавовите на мостот „Гоце Делчев“ би ги вратиле за 27 години.

Но парите не доаѓаат само од таксата. Статистичките податоци покажуваат дека во првите шест месеци од 2011 година во Скопје биле регистрирани вкупно 113.722 ноќевања од туристи. Во зависност од интересите и од можностите на туристите што ја посетуваат земјава, се нудат сместувања во хотели, хостели, ноќевалишта и слично. Да земеме предвид дека сместувањето во хостелите во Скопје за една вечер во просек чини по 30 евра или по 1.800 денари (каде што задолжително ве прашуваат дали сте домашен или странски турист, бидејќи сместувачките тарифи се различни). Државата има ќар преку данокот на додадена вредност, односно 324 денари што одат во државната каса. Во просек странските туристи во Скопје остануваат по три дена, тогаш државата од еден турист по основа на ДДВ заработува 972 денари или околу 16 евра. По оваа математика, ако остане истиот број на ноќевања (би се собирале 1,8 милион евра), само „Воинот на коњ“ би го исплатиле за нешто повеќе од пет години, а целиот проект „Скопје 2014“ за 44 години.

Во овој случај, триумфалната капија би ја исплатиле за околу три години, додека парите за лавовите би ни се вратиле за година и пол.

Може да се пофалиме со вкусна, богата и свежа храна и со национални ресторани на секој чекор. И кафулињата ни се јака страна. Кафето вкусно, имаме вино и пиво за гордост. Да претпоставиме дека еден странски турист во просек би трошел по 50 евра на ден, односно по 3.000 денари (за барем два оброка, кафе и за вечерно излегување), државата по основа на ДДВ дневно би заработила од туристот по 540 денари. Ако туристот остане во Скопје три дена, тогаш би се собрале 1.620 денари или 26 евра од данок. Ако данокот го помножиме со бројот на туристи во Скопје, би добиле сума од 3,3 милиони евра. Со пари собрани на ваков начин, „Воинот на коњ“ би го исплатиле за три години, а „Скопје 2014“ за 24 години.

НИШТО НЕ ПРАВИМЕ БЕЗ СТРАТЕГИЈА И БЕЗ ПРИКАЗНИ

Претставници од областа на туризмот, како на локално така и на национално ниво, туристички промотори и познавачи на туристичкиот менаџмент велат дека Скопје со новиот изглед може да привлече многу странски туристи и преку туризмот да се вратат парите потрошени за „Скопје 2014“. Но тие велат дека државата мора да има јасна стратегија како да се направи тоа.

- Проектот „Скопје 2014“ сега е добра реклама за градот. Особено што септември е месец кога доаѓаат повеќе туристи. Мора да имаме комплетна презентација на историјата. Ако порано сме им кажувале, на пример, за гемиџиите, сега имаме нивен споменик, така што сега со приказната за нив, ќе имаат и што да видат. Ако бидат задоволни од понудата, добриот збор за Скопје ќе им го пренесат на свои пријатели, познаници што ќе сакаат да дојдат во земјава - вели Игор Симјановски од Бирото за туризам и информации на градот Скопје.

За Гордана Јанакиеска, претседателка на Туристичкиот сојуз на градот Скопје, не е доволен само добриот збор за да се промовира новиот изглед на Скопје и од тоа да се има финансиска корист.
- Сега е моментот кога треба да заработиме на „Скопје 2014“ од посета на туристи. Но потребна е детална стратегија, која засега ја немаме. Како ќе развиваме туризам кога посетителите на Музејот на градот Скопје не плаќаат влезници. Или на посетителите им кажуваме дека имаме слика од Пикасо, а не може да ја видат. Го имаме Адам од Говрлево, а не знаеме како да ја раскажеме неговата приказна. Мора конечно да се договориме како ќе го развиваме туризмот - коментира Јанакиеска.

Приказни за секоја статуа, споменик и објект во Скопје мора да биде адутот на градот. Вака барем размислува Васко Марковски, кој лани беше прогласен за еден од најдобрите промотори на Македонија. Марковски го уредуваше списанието за туризам со назив „Фри тајм гајд“.

- Сé уште немаме расчистено која е нашата приказна и кои се нашите ресурси и капацитети, кого таргетираме. Недостига квалификувана администрација, која постојано ќе работи на тоа. Потребни се промотивни материјали што ќе соодветствуваат на времето кога туристите престојуваат или се на поминување во Скопје. На пример, не може да ја промовирате Матка во зима - смета Марковски.

Тој дури има и идеја за промоција на т.н. дарк-туризам во Македонија. Еве на што мисли.

- Посета на германските, француските, англиските гробишта. Опседнатата куќа во Црниче. Ова е голем хит на пример во Чешка. Криминолошкиот музеј во Идризово, куќата на новинарот и сериски убиец Владо Таневски - додава Марковски.

Во секторот за туризам и угостителство при Министерството за економија велат дека стратегијата за развој на туризмот во земјава е од национален интерес и, според сите проекции, оттаму сметаат дека проектот „Скопје 2014“ е одличен проект од аспект на туризмот во државава. Но не посочуваат на конкретни проекции.

- Белегот на Скопје е токму во спојот на традицијата и новата архитектура. Секако, приватниот сектор, односно туристичките агенции треба да направат добри програми во кои ќе бидат вклучени тури за посети на овие туристички и културни обележја - вели Зоран Николовски, раководител на секторот.

За колку години би го исплатиле проектот?

                                               Воинот на коњ  Скопје 2014

Само од туристичката такса     100 г.                  965 г.

Туристичка такса
+ ДДВ од сместување               5 г.                     44 г.

Туристичка такса
+ ДДВ од сместување
+ ДДВ од угостителски услуги   3 г.                     24 г.