Објекти од културата (општо)

САРАЈОТ НА НИЈАЗИ БЕГ ВО РЕСЕН СТАР ЕДЕН ВЕК, ПО 39 ГОДИНИ ДОБИ ДРЖАВНИ ПАРИ ЗА ЦЕЛОСНА САНАЦИЈА





На хорор филм наликува поткровјето на Сарајот на Нијази бег, нарекуван и ресенскиот Версај, еден од највелелепните објекти на Балканот, граден во неокласичен стил, кој на на времето му пркоси 109 години. Оштетени ќерамиди, трули штици, откриени делови од покривот, прокапени тавани и неупотребливи простории од најгорниот кат на дворецот кои нудат прекрасен поглед на Преспа. За првпат по 39 години, државата обезбеди средства за комплетно да се реновира покривот на овој импозантен архитектонски објект со раскошна естетска убавина, некогашен дом на иницијаторот на Младотурската револуција Нијази бег, а денес Дом на културата „Драги Тозија“. Делумна санација имаше во 2005 година. Сега за покривот, преку Министерството за култура се обезбедени 2,4 милиони денари (околу 40 илјади евра) со што ќе се реши горливиот проблем.

Во 1982 беше обновен покривот и освежено купето. Но, низ годините почна да прокапува и последниве години е прав хорор филм во поткровјето за кое годинава, за среќа, се обезбедени средства за реконструкција. Таваните горе почнаа да се ронат, протекуваше, имаше некои напори да се заштити. Но, не можеше. Неопходна е целосна реконструкција. Во делот каде што се сликите на Кераца Висулчева нема прокапено, туку во ходникот“, ни рече директорот на Домот на културата Васко Василевски.

Министерката за култура Ирена Стефоска најави дека покривот годинава ќе биде реконструиран.

Една од приоритетните градби од неокласичната архитектура во земјава, Сарајот на Нијази бег, по децениски проблеми, годинава ќе биде заштитен. За санација на покривот кој протекува , Министерството за култура одвои 2.4 милиони денари. Во некогашниот дворец, денеска заштитено културно наследство, се сместени Ресенската керамичка колонија, една од 10-те под закрила на УНЕСКО, како и постојаната поставка на доајенот на современото сликарство Кераца Висулчева“, објави министерката Стефоска на нејзиниот фејсбук профил.

Сарајот е објект што го одзема здивот со естетскската градба со вградени мермерни плочи на влезот и столбовите, украсни елементи на фасадата, пространа тераса, оригинален облик на покривот, видиковец на покривот, со големината, историјата, градините. Бил граден како дом на бегот, но Нијази немал среќа да живее во дворецот зашто бил убиен само една година по доградувањето на сарајот во 1912. Мегаломанскиот изглед од надвор се совпаѓа и со внатрешноста. Таа изобилува со големи ходници и многу простории со високи тавани кои во зима е тешко да се згреат. Во зградата со внатрешност на касарна има простор да се сместат еден куп културни организации, институции.

По ослободувањето тука беа сместени повеќе институции, потоа се одделија. Мое лично мислење е дека тоа беше погрешен чекор. Ако останеа заедно ќе беше понаку за животот на ова место. Денес сите сме расцепкани. Домот за култура на првиот кат и поткровјето, а спомен собата на Висулчева под Завод и музеј Битола и керамичката колонија на вториот кат“, вели директорот Василевски.

Домот „Драги Тозија“ се занимава со библиотечна, музичко-сценска, драмска и визуелни уметности, архитектура и дизајн. Годишно организираа по 50 културни настани, но пандемијата ги проретчи активностите. Сепак, иако нема многу настани и постетеност поради актуелната состојба објектот бара одржување, а инстутуциите имаат недостиг на кадар.

Немаме ни вработени кои би го одржувале објектот. Имавме своевремено договори со Министерството дека треба да се стават камери. Но, сега на моја добра волја е што го одржувме дворот, плаќаме еден работник кој е пред пензионирање. Огромен двор е, а и киното е под наша надлежност. Неопходно е да се вработат луѓе. Не е само проблем одржувањето, туку и делот на организирање на настани. Имаме четворица вработени, јас како раководител, еден во библиотеката, еден сметководител-книговодител и едно техничко лице“, вели Василевски.

Во иднина ходниците, а и просториите на Сарајот би можеле да се оплеменат со многу експонати и други материјали кои ја раскажуваат историјата и сегашноста на Преспа. Засега има моноксил, керамички производи и уште неколку други експонати. Во посебен дел се сместени вредните ликовни дела на Кераца Висулчева, по потекло од Костурско, која иако дел од животот го поминала во Бугарија, јасно укажувала дека е Македонка. Последните години од животот емигрирала во Македонија и на државата ѝ ги оставила сите ликовни творби. Во Сарајот се изложени 38 нејзини дела, меѓу кои и нејзиниот портрет на претседателот Киро Глигоров.

Во Сарајот за жал, нема спомен-соба за Нијази-бег, иако тоа низ минатото често провејувало како идеја. Познато е дека бил роден ресенчанец, па го носел прекарот Ресенли, со неговото одметнување во планина во 1908 започнала Младотурската револуција. Упатил прокламација до христијанското население за заедничка борба против султанот. Ресенчани раскажуваат дека благодарение на него го имаат не само Сарајот, туку и чаршијата.

https://sdk.mk/index.php/magazin/sarajot-na-nijazi-beg-vo-resen-star-eden-vek-po-39-godini-dobi-drzhavni-pari-za-tselosna-sanatsija/

Уште ни се провлекува низ општеството една глупава премиса дека сите приватници се некакви си злобници само затоа што имаат куповна моќ да стопанисуваат со објект од културно значење. Уште тоа глупаво комуњарско сваќање дека државата е тука да го штити културното наследство, иако баш заради државата пропаѓа се што е под државна капа. Мора културна лустрација, да нема овакви залагања од медиумски работници кои креираат јавно мислење. Ова пропаднало beyond-repair состојба заради државната "грижа", и сега ако го поправи некој нечини зашто е приватно, ако го сруши за друг обејкт ете како тоа се дозволило да биде срушено. А одговорност никаде за сите што оставиле 100 години ова да пропадне. Најздравје да му е на тој што ќе го купи и ако сака нека го срамни со земја, ако сака нека го реновира од темел и да си го ужива како палата.

по оваа логика треба да се срушат 90% од објективе во земјава... па новите да скапат, па пак да се срушат

Originally posted by JovanOdGjorche А што да се прави? Да се чека стари градски куќи да се распаднат, т.е. физички да се срушат покрај некој минувач, па сопствениците да можат да ги продадат и да градат згради на атрактивни локации? Ова е праксата во Куманово. До сега колку стари куќи заминаа во заборавот на времето и на нивно место никнаа зградурни без никаква естеткса вредност. Кога веќе сме неспособни како нација да го зачуваме историското наследство барем нека се изгради нешто што друго од корист. А за рушење на ова што се гради 20 години, тоа тешко. Не мрда овој народ од место во тој план барем уште 50 години.

доста дискутабилно... која е улогата на културно-историското наследство тогаш?
мора некако државата да го регулира тоа како сопствениците се грижат за секој аспект на објектите што ја засегнува нивната околина
инерртноста на државата и граќаните во овој поглед не значи дека треба се да се продаде за евтини пари кој како стигне, мора негде да се повлече линија

ПРОБИШТИП ОТВОРИ МУЗЕЈ ЗА РЕТКИ МИНЕРАЛИ ОТКАКО ДРЖАВАТА СЕ ОТКАЖА ОД ПРОЕКТОТ ЗА ГЕОПАРК ВО ИСТОЧНА МАКЕДОНИЈА



Ниту новоотворениот Музеј за ретки минерали во Пробиштип не може да го врати проектот за формирање геопарк долж осоговскиот масив, што уште пред неколку години беше поддржан од УНЕСКО. Овој регион изобилува со рудно богатство. Пред четири години, проектот помпезно беше најавуван и дури се покрена иницијатива за номинација на геопаркот пред УНЕСКО, но таа лани била повлечена. откако од проектот се откажале и државата и општините во кои би се простирал.

Една од главните причини за тоа беше што експлоатацијата на рудното богатсво ќе беше загрозена ако дојдеше до формирање на геопаркот, што, според планот, требало да ги опфаќа Пробиштипскиот и Кратовскиот Регион.



По пропаѓањето на идејата за геопарк, Општина Пробиштип го отвори првиот Музеј за ретки минерали во државата, што се реализираше во соработка со Министерството за локална сампоуправа и Центарот за развој на Источно-Планскиот Регион (ЦРИПР).

„Нашата земја изобилува со богати рудни наоѓалишта и ретки минерали. На просторот од 110 квадратни метри се изложени 250 експонати на ретки минерали од пробиштипските рудници. Но, Музејот ќе биде од отворен карактер, па во него ќе може да се најдат и ретки минерали од целиот осоговски масив, како што се рудниците Саса во Македонска Каменица и Тораница во Крива Паланка, кои располагаат со каолинит и зеолит“, вели градоначалникот на Пробиштип, Драган Анастасов.

Центарот за развој на Источно-Планскиот Регион сериозно се зафатил со овој проект, затоа што се работи за вредно рудно богатство и за минерали од кои некои датираат од пред повеќе од еден век.

„Пробиштип е децениски колекционер на вакви минерали. Некои од ретките досега биле чувани во просториите на управната зграда на рудникот или во Домот на културата. Изграден е во центарот на Пробиштип и е во форма на кристал од минерал. Вкупната инвестиција изнесува 9,2 милиони денари, од кои 40 отсто се финансирани од Општина Пробиштип. Музејот ќе има туристичко, но и образовно значење“, вели раководителката на ЦРИПР, Зуица Ангелова.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/probishtip-otvori-muzej-za-retki-minerali-otkako-drzhavata-se-otkazha-od-proektot-za-formirane-geopark-vo-istochna-makedonija/

СТРУГА ЌЕ ЈА ИЗГУБИ НАЈСТАРАТА И НАЈАВТЕНТИЧНА КУЌА ВО ЧАРШИЈАТА ОТИ СОПСТВЕНИЦИТЕ НЕ САКААТ ДА ЈА ЗАШТИТАТ



Најстарата автентична куќа во струшката чаршија, Куќата на Ќатовци, која со години се распаѓа, не може да се заштити оти еден од сопствениците не дава согласност за тоа. Од Завод и Музеј Охрид велат дека во ваква состојба, при нарушени имотно-правни односи, не можат да преземат никакви мерки освен преговори со сопствениците да се согласат за заштита, реставрација и конзервација на куќата.

„Завод и Музеј не е во можност да ги започне процедурите за ставање на куќата под заштита. Тоа значи да се разработи детаљна техничка и фотодокументација на целиот објект, снимање на фасади, ентериери и слично. За тоа мора да има согласност од сите сопственици на куќата. За жал, во случајов има интерес од еден од сопствениците и ние сме спречени да извршиме снимање и да изготвиме решение за заштита на куќата“, вели Мишко Туткоски, директор на Завод и Музеј Охрид.

Изградена пред околу 150 години, Куќата на Ќатовци претставува белег на градот, но поради лошата состојба денес е опасност за минувачите. Чардакот на објектот, белег на вредна староградска архитектура по која градот е препознатлив, секој момент може да се сруши.

Туткоски вели дека заштитата на градбите кои претставаат вредно културно наследство е спора оти фалеле и луѓе и пари. Од вкупно 12 во Струга, досега се конзервирани и заштитени само шест автентични староградски куќи-споменици на културата.

„Ние не можеме повеќе. Реално, треба поголем капацитет на луѓе и финансиски средства. Кога би се реставрирала една куќа годишно, Струга за само неколку години би ги имала сите објекти заштитени реставрирани и конзервирани“, додава Туткоски, кој по заштитата на куќите на Миладиновци, Малески и Коџоман, најави дека ќе се конзервира зградата на Народна одбрана следната година.

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/struga-ke-ja-izgubi-najstarata-i-najavtentichna-kuka-vo-charshijata-oti-sopstvenitsite-ne-sakaat-da-ja-zashtitat/

Покривот на НУБ ,,Св. Климент Охридски‘‘ ќе протекува уште една зима - санација од следната година



Националната библиотека ќе треба да преживее уште една зима без да се поплави и прокисне до конечна санација на покривот. Архитекти и градежни инженери веќе направиле проверка на проектот за поправка на покривот но пари годинава не се предвидени за оваа установа. Министерката повика на свесност за овој импозантен објект и побара сите општествено одговорни компании да помогнат за ревитализација на библиотеката не само однадвор туку и на внатрешниот простор.

По изборите во октомври ќе се санира една од читалниците за што се одобрени средства оваа година.

Во установата инаку во моментов се снимаат сцени за нов филм на Теона Митевска и Лабина Митевска.,

За време на обиколката немаше посетители, дел од просториите се нефукционални. До септември работи во една смена за читатели.

https://sitel.com.mk/pokrivot-na-nub-sv-kliment-ohridski-kje-protekuva-ushte-edna-zima-sanacija-od-slednata-godina

КОНЗЕРВАЦИЈАТА НА СКОПСКИОТ АКВАДУКТ ПОЧНУВА СО НАСОЧУВАЊЕ НА ВОДИТЕ КОН ДРУГ КАНАЛ

Почнува првата фаза на конзервација и реставрација на Скопскиот аквадукт, културно наследство од 6. век, кој на 20 април беше прогласен за споменик од особено значење и со тоа добива највисок степен на заштита. Процесот го најавија денеска министерката за култура Ирена Стефоска, директорот на Управата за заштита на културното наследство Ацо Костов и директорот на Конзерваторскиот центар – Скопје, Коле Чапкановски.

„Најпрвин се почнува со активности околу каналот, односно водите што некогаш овде биле во изобилие, ќе ги насочуваме кон другиот канал. Следна постапка е зајакнување на столбовите“, рече Чапкановски.

Според Костов, ќе се работи на повеќе сегменти, ќе бидат инволвирани повеќе стручни лица од различни области, архитекти, конзерватори, историчари и останати.

Стефоска кажа дека Скопскиот аквадукт е еден од последните на Балканот кој е зачуван во целост. За жал, додава, не можеме да се пофалиме дека е тоа по наша заслуга.

„Затоа го нареков ремек-дело на старите градители коешто им пркосело на вековите, на природните непогоди, на војните и на луѓето. Сега имаме шанса тоа да го исправиме. Тоа и го правиме. Имаме обврска, Аквадуктот да го промовираме пред светот кој ја препознава вредноста на овие споменици и ги става на туристичките мапи како атрактивни дестинации. Но, пред тоа, неговата вредност треба да ја промовираме дома зашто, за жал, имам впечаток дека повеќето знаат каде се наоѓа ‘Сити мол’, но, не знаат каде е овој древен водовод и што тој претставува. Некој можеби ќе рече: ‘Тоа и го спасило’. Но, убедена сум дека од денеска Аквадуктот ги добива заслуженото внимание и грижа“, рече Стефоска.

https://sdk.mk/index.php/kultura/konzervatsijata-na-skopskiot-akvadukt-pochnuva-so-nasochuvane-na-vodite-kon-drug-kanal/

СЕ ОТВОРИ РЕНОВИРАНИОТ ОФИЦЕРСКИ ДОМ ВО БИТОЛА





На местото на некогашниот руиниран Офицерски дом, денес во Битола беа отворен и вратите на реставрираниот објект со културно-историско значење, кој го врати својот архитектонски сјај и екстравагантна внатрешност. Заврши реставрацијата на Домот, а увид изврши и вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи, чиј кабинет исто така беше вклучен во спроведувањето на проектот.

„Офицерскиот дом во Битола е еден од најзначајните културно-историски објекти во Битола кој е во централното градско подрачје, а кој долги години беше запуштен, даваше лоша слика за целата околина. Се заложивме за негова реставрација, а не рушење и градење на нов објект. Денес сите можеме да се убедиме во неговата убавина и импозатност. Реставриран е целосно по сите стандарди, почитувани се неговите историски специфики“, рече вицепремиерот Битиќи.

Покрај тоа што е набавен оригинален лустер сличен на балскиот, кој пред неколку години кога објектот беше оставен без грижа падна и се уништи, поставени се и десетици светлечки тела од кристал со 200 светилки кои ја осветлуваат внатрешноста на објектот. Долната сала е поплочена со мермер, обновени се витражите на прозорците и вратите, поставен е автентичен паркет изработен како стариот со техника на интарзија во концертната сала и друго.

Објектот е во надлежност на новооснованата јавна установа Културно-информативен центар, под која е и Киното „Манаки“.

Нашиот Офицерски дом е со вратен сјај каков што му доликува, подготвен за низа настани кои ќе сведочат за пулсот на Битола. Во овој дом ќе се случуваат културни настани, музејски поставки, презентации на достигнувања, дебати, венчални церемонии, промоции и се̍ она што претставува наше битисување. Не беше лесно, ни едноставно од она време кога јасно кажавме ‘не’ за негова продажба. Подготвувањето на комплетната документација и апликација од страна на Општината, пред да дојдам јас како градоначалничка беше одбиена. Следуваа измени на истата и нов процес на аплицирање, а на тоа се надврза имплементацијата“, рече градоначалничката Наташа Петровска.

Реконструкцијата на објектот и неговата околина чини 59 милиони денари (околу 960.000 евра), од кои 53 обезбедени од проектот за локална и регионална конкуретноста преку ЕУ фондови, а Општината учествуваше до 5,9 милиони денари од својот буџет. Исто така, Општината инвестираше и во обезбедувањето на инфраструктурата околу Офицерскиот дом, како и партнерно и хортикултурно уредување со вкупна инвестиција од 850.000 евра

https://sdk.mk/index.php/dopisna-mrezha/se-otvori-renoviraniot-ofitserski-dom-vo-bitola/

Ехх, значи се можело нели? Ова изгледа повеќе од пристојно за толку стар објект. И зошто некој се однесувал така со објектот и институцијата, која му е целта?