Скопје 2014

На плоштадот се бара место и за Ругова, Ататурк, борците на ОНА...

Невладините „Разбуди се“ и „Матуситеб“ со листа од педесетина албански и турски споменици

Деспина Трајковска

На скопскиот плоштад да се постави споменик на Ибрахим Ругова, на паднатите борци на ОНА и ОВК, на Кемал Ататурк и на уште четириесетина личности од албанската и од турската историја, побараа вчера невладините организации од муслиманскиот блок „Разбуди се“ и „Матуситеб“. И двете инсистираат да се изгради Бурмали-џамијата, барање што вчера повторно го актуализираа и од Исламската верска заедница. Сите предлози и официјално ги доставиле до Општина Центар и до останатите институции вклучени во реализацијата на владиниот проект „Скопје 2014“, кој беше посочен како причина за нивните барања за кој сметаат дека е дискриминирачки. Очекуваат позитивен одговор од надлежните, оти како што велат, министерката за култура Елизабета Канческа-Милевска и градоначалникот на Општина Центар Владимир Тодоровиќ деновиве искажале отвореност за соработка, односно нагласиле дека Министерството за култура и Општината ќе ги разгледаат сите официјални иницијативи од муслиманската заедница.

Од Граѓанското здружение „Разбуди се“ инсистираат на изградба на триесетина споменици, меѓу нив и на Адем Јашари, Ернест Количи, Исмет Јашари, Хасан Приштина, Исмаил Ќемали, Хасан Приштина, Иса Болетини, Сами Фрашери, Лоренц Антони, Сестрите Чириази...

„Имаме и други предлози што ќе ги доставиме дополнително за другите градови низ цела Македонија. Бараме и да се изгради автентичната куќа на Мајка Тереза на местото на спомен-плочата на семејството Бојаџиу на плоштад во годината кога одбележуваме 100-годишнина од нејзиното раѓање. Бараме Владата да и' додели земјиште и на ИВЗ заедно со дозвола за градба на џамијата Бурмали по идентична процедура како и при доделувањето на црквата со привилегирана цена и со непосредна владина одлука. Бараме, исто така, да се реставрира целосно Старата скопска чаршија, да се реновира Албанскиот театар, да се заврши изградбата на Камениот мост“, ја дополнија листата барања од „Разбуди се“, кои сметаат дека со изградбата на споменици на дејци - Албанци на скопскиот плоштад, тој ќе добие мултиетнички, мултиконфесионален и мултикултурен дух и идентитет, кој не е предвиден со владиниот проект „Скопје 2014“ што го оценуваат како дискриминирачки.

Таква оцена за урбанистичките визии на центарот на главниот проект вчера дадоа и од „Матуситеб“, Сојуз на турски невладини организации. Сметаат оти најконтроверзен сегмент од владиниот проект е предвидената изградба на црквата „Свети Константин и Елена“, но не и на Бурмали-џамијата.

„Не сме против изградбата на црквата, но инсистираме на возобновување на џамијата со што би се отсликала вистинската состојба во градот. На местото на скулптурата на Јустинијан Први бараме да се постави скулптурата на Фатих Султан Мехмет, кој е градител на Камен мост“, посочија вчера од „Матуситеб“, од каде што се прашуваат зошто владиниот проект не предвидува и споменици на истакнати личности од турската историја, како што се Јахја Кемал, Исхак Челеби и други со што ќе се прикаже мултикултурниот и мултиконфесионалниот карактер на Скопје.

Од Исламската верска заедница, пак, вчера настапија со истото барање од пред неколку месеци. Бараат изградба на Бурмали-џамијата.

„Очигледно, повиците и барањата на многуилјадното муслиманско население не допираат до оваа Влада, која нема чувство за духовните и за другите потреби на муслиманите во Македонија. Бурмали-џамија со своето постоење ќе изврши длабока симбиоза на двата брега на реката Вардар. Ќе покаже уште еднаш дека плоштадите се место за зближување и за спојување, а не место како што сега се предвидува за делби и одвојување“, порачаа вчера од ИВЗ.

Инаку, вчера освен реакциите на ИВЗ и на невладините албански и турски здруженија, немаше други реакции ниту, пак, јавни дебати на кои изминатава недела секојдневно се говореше за „Скопје 2014“.

Единствено од граѓанското здружение „Плоштад слобода“ најавија оти заедно со „Разбуди се“ денеска симболично во пет до 12 со ролни тоалетна хартија ќе ги урнат поставените тараби –ѕидови на поделба на скопскиот плоштад.

„Ги повикуваме граѓаните на уште еден собир на плоштадот за заедно да покажеме дека нема да отстапиме од барањата за демократија, соживот, разбирање, современа архитектура и урбани политики“, порачаа вчера од граѓанското здружение. (Дс.Т.)

Самото тоа што се крена таква дискусија за и против е поразително. Очекував мнозинството со индигнација да ја отфрлат идејата за ваков смешен плоштад. Испага дека сепак има луге кои свршуваат за идејата, а тоа е индикатор до каде е стигната нашата естетска свест. Уште повеке то ова стана објект на партиска борба. Тоа значи дека власта ако ништо за инает ке го изгради тоа шт го наумила, и мене ке ми биде стам да пројдам покрај тоа Франкејштановско дело